Przyprawiający o gęsią skórkę aromat dymu z żeberek wieprzowych. Soczyste łakomstwo średnio wysmażonego cheeseburgera z bekonem. Prosta przyjemność kanapki z salami na żytniej bułce. Jedno jest pewne – ludzie kochają mięso. Ale dlaczego jemy o wiele więcej mięsa niż nasi naczelni kuzyni i dlaczego ślinimy się na dźwięk i zapach steków skwierczących na grillu?
Naukowcy wciąż mają mnóstwo pytań bez odpowiedzi na temat początków i ewolucji ludzkiego jedzenia mięsa, ale istnieją pewne mocne teorie na temat tego, kiedy, jak i dlaczego zaczęliśmy włączać większe ilości mięsa do naszej wszystkożernej diety.
CZYTAJ WIĘCEJ: Going Paleo: What Prehistoric Man Actually Ate
Blame an ancient climate shift.
Between 2.6 and 2.5 million years ago, the Earth got significantly hotter and drier. Przed tą zmianą klimatu, nasi dalecy przodkowie – znani jako homininy – żywili się głównie owocami, liśćmi, nasionami, kwiatami, korą i bulwami. Gdy temperatura wzrosła, bujne lasy skurczyły się, a wielkie łąki rozkwitły. W miarę jak rośliny zielone stawały się coraz rzadsze, presja ewolucyjna zmusiła wczesnych ludzi do znalezienia nowych źródeł energii.
Trawiaste sawanny, które rozprzestrzeniły się w całej Afryce, wspierały rosnące liczby pasących się zwierząt roślinożernych. Archeolodzy znaleźli duże kości zwierząt roślinożernych sprzed 2,5 miliona lat z wyraźnymi śladami nacięć po prymitywnych narzędziach kamiennych. Nasi starożytni przodkowie homininów nie byli jeszcze zdolnymi myśliwymi, ale prawdopodobnie żywili się mięsem z padłych tusz.
„Więcej traw oznacza więcej pasących się zwierząt, a więcej martwych pasących się zwierząt oznacza więcej mięsa” – mówi Marta Zaraska, autorka książki Meathooked: The History and Science of Our 2.5-Million-Years Obsession With Meat.
Odkąd ludzie przestawili się na nawet sporadyczne jedzenie mięsa, nie trzeba było długo czekać, aby stało się ono główną częścią naszej diety. Zaraska mówi, że istnieje wiele archeologicznych dowodów na to, że już 2 miliony lat temu pierwsze gatunki Homo aktywnie i regularnie jadły mięso.
CZYTAJ WIĘCEJ: Hunter Gatherers
Neandertalczycy polujący na zebrę w poszukiwaniu pożywienia.
Peter Bischoff/Getty Images
Narzędzia stały się naszymi 'drugimi zębami’.’
Nie jest przypadkiem, że najwcześniejsze dowody powszechnego jedzenia mięsa przez ludzi zbiegają się w zapisie archeologicznym z Homo habilis, „rękodzielnikiem” wczesnych ludzi. Na stanowiskach w Kenii datowanych na 2 miliony lat temu, archeolodzy odkryli tysiące „noży” z kamienia łuszczonego i kamienie młotkowe wielkości pięści w pobliżu dużych stosów fragmentów kości zwierzęcych z odpowiednimi śladami rzeźniczymi.
Podczas gdy nasi starożytni ludzcy krewni mieli silniejsze szczęki i większe zęby niż współczesny człowiek, ich usta i wnętrzności zostały zaprojektowane do rozdrabniania i trawienia materii roślinnej, a nie surowego mięsa. Nawet prymitywne narzędzia kamienne mogły działać jak drugi zestaw zębów, wyrywając kawałki mięsa z tuszy zebry lub rozbijając kości i czaszki, by dostać się do bogatego w składniki odżywcze szpiku lub mózgu. Dzięki wstępnej obróbce mięsa za pomocą narzędzi pierwotnie przeznaczonych do kopania bulw i rozłupywania orzechów, nasi przodkowie ułatwili żucie i trawienie zwierzęcego mięsa.
CZYTAJ WIĘCEJ: Did Homo Erectus Craft Complex Tools and Weapons?
Tygrys szablozębny polujący na swoją ofiarę.
De Agostini Picture Library/Getty Images
Dziękuję, tygrysie szablozębny.
Pierwotne kamienne narzędzia ręczne są w porządku do rzeźbienia zwłok lub rozbijania dużych kości, ale są kiepskie do polowania na żywą ofiarę. To dlatego zooarcheolodzy wierzą, że nasi mięsożerni przodkowie żyjący ponad milion lat temu byli padlinożercami, a nie myśliwymi.
Jedną z teorii, dlaczego tak wiele kości rzeźnych zwierząt pojawia się w zapisie archeologicznym około 1,8 miliona lat temu jest to, że podczas gdy pierwsi ludzie byli kiepskimi myśliwymi, żyli wśród niektórych z najbardziej skutecznych zabójców, którzy kiedykolwiek przemierzali ziemię: kotów szablastozębnych.
Briana Pobiner, który bada pochodzenie ludzkiego jedzenia mięsa, napisał, że „Między jeden i dwa miliony lat temu duże społeczności drapieżników afrykańskiej sawanny składały się nie tylko z lwów, hien, lampartów, gepardów i dzikich psów, jak widzimy dzisiaj, ale także co najmniej trzy gatunki szablastozębnych kotów, w tym jeden, który był znacznie większy niż największy mężczyzna afrykańskich lwów. Koty te mogły polować na większe ofiary, zostawiając nawet więcej resztek dla wczesnych ludzi, by je zbierać.”
Nie jest jasne, czy ludzie „aktywnie” padlinożercy czekali, aż wielkie koty zabiją swoją ofiarę, a następnie odstraszali je, rzucając kamieniami lub wydając głośne dźwięki, czy też „pasywnie” padlinożercy zbierano to, co zostało, gdy szablastozębni łowcy porzucili swoje ofiary. Aktywne padlinożerstwo pozwoliłoby zachować więcej świeżego mięsa, ale niesie ze sobą pewne poważne ryzyko.
CZYTAJ WIĘCEJ: Discovery of Oldest Human Fossil Fills Evolutionary Gap
Rekonstrukcja prehistorycznego człowieka jaskiniowego, w Muzeum Fielda w Chicago, jedzącego mięso.
Henry Guttmann Collection/Hulton Archive/Getty Images
Mięso było oryginalnym „pokarmem dla mózgu”
Mózg współczesnego człowieka jest znacznie większy niż mózg innych naczelnych i trzykrotnie większy od mózgu posiadanego przez naszego odległego przodka Australopithecusa, poprzednika Homo. Ale te duże mózgi mają swoją cenę, ponieważ wymagają tony energii do działania. Zaraska twierdzi, że nasze mózgi zużywają 20 procent całkowitej energii naszego ciała. Porównaj to z kotami i psami, których mózgi wymagają tylko trzech do czterech procent całkowitej energii.
Mięso, mówi Zaraska, odegrało krytyczną rolę w zwiększeniu spożycia energii, aby nakarmić ewolucję tych dużych, głodnych mózgów. „Niektórzy naukowcy twierdzą, że mięso jest tym, co uczyniło nas ludźmi” – mówi.
Gdy starożytne homininy żywiły się wyłącznie owocami, roślinami i nasionami, zużywały o wiele więcej energii na trawienie. Miliony lat temu, ludzkie jelita były dłuższe i wolniejsze, wymagając więcej wysiłku, aby wydobyć ograniczone kalorie z pokarmów paszowych. Z całej tej energii spędzonej na trawieniu, ludzki mózg pozostał stosunkowo mały, podobny do innych naczelnych dzisiaj.
W porównaniu do owoców i roślin, Zaraska mówi, mięso jest „wysokiej jakości” żywności – gęstej energii z dużą ilością kalorii i białka. Kiedy ludzie zaczęli dodawać mięso do swojej diety, mniejsza była potrzeba posiadania długiego przewodu pokarmowego przystosowanego do przetwarzania dużej ilości materii roślinnej. Powoli, przez setki tysięcy lat, ludzkie jelita kurczyły się. To uwolniło energię, którą można było przeznaczyć na mózg, który gwałtownie zwiększył swoje rozmiary.
Gdy ludzie zaczęli gotować mięso, stało się jeszcze łatwiejsze do strawienia szybko i skutecznie, i przechwytywania tych kalorii, aby nakarmić nasze rosnące mózgi. Najwcześniejsze wyraźne dowody na to, że ludzie gotują jedzenie pochodzą sprzed około 800 000 lat, choć mogło się to zacząć wcześniej.
CSA Images/Getty Images
Ludzie nadal jedzą mięso, ponieważ je lubimy, a nie dlatego, że go potrzebujemy.
Mięso było wyraźnie kluczowe w ewolucji ludzkiego mózgu, ale to nie znaczy, że mięso jest nadal niezastąpioną częścią współczesnej ludzkiej diety. Zaraska mówi, że każdy pokarm o dużej gęstości kalorycznej miałby taki sam wpływ na nasze starożytne ewoluujące mózgi – „mogłoby to być masło orzechowe” – ale to mięso stało się dostępne.
Żądamy mięsa dzisiaj, w części, ponieważ nasze mózgi ewoluowały na afrykańskiej sawannie i są nadal okablowane, aby szukać źródeł białka o dużej gęstości energii. To jest podobne do naszego zamiłowania do cukru, rzadki kalorii bogaty towar do naszych przodków żerowania, których mózgi nagradzane je za znalezienie dojrzałych owoców.
Ale łakniemy też mięsa z powodu jego kulturowego znaczenia. Różne kultury są bardziej lub mniej skoncentrowane na mięsie, chociaż istnieje wyraźna korelacja między bogactwem a konsumpcją mięsa. Uprzemysłowione kraje zachodnie spożywają średnio ponad 220 funtów mięsa na osobę rocznie, podczas gdy najbiedniejsze kraje afrykańskie średnio mniej niż 22 funty na osobę.
Nadmiernie mięsista dieta została powiązana z chorobami serca, cukrzycą i niektórymi nowotworami – rzeczami, o które nasi dalecy przodkowie nigdy nie musieli się martwić, ponieważ nie żyli wystarczająco długo, aby paść ofiarą przewlekłej choroby. „Cele życia naszych przodków były zupełnie inne niż nasze” – mówi Zaraska. „Ich celem było przetrwanie do następnego dnia.”
Oglądaj nowy serial HISTORY, The Butcher. Nowe odcinki w środy o 10/9c.
.