5: Ethiek

Meta-ethiek

Meta-ethiek vraagt hoe we begrijpen, weten over, en wat we bedoelen als we het hebben over wat goed en fout is. Een ethische vraag die gefixeerd is op een bepaalde praktische vraag – zoals: “Moet ik dit bepaalde stuk chocoladetaart eten?” – kan geen meta-ethische vraag zijn. Een meta-ethische vraag is abstract en heeft betrekking op een breed scala van meer specifieke praktische vragen. Bijvoorbeeld: “Is het ooit mogelijk om zeker te weten wat goed en fout is?” zou een meta-ethische vraag zijn.

Meta-ethiek heeft altijd gepaard gegaan met filosofische ethiek. Zo impliceert Aristoteles dat in de ethiek minder precieze kennis mogelijk is dan in andere gebieden van onderzoek, en hij beschouwt ethische kennis als afhankelijk van gewoonte en acculturatie op een manier die haar onderscheidend maakt van andere soorten kennis. De meta-ethiek is ook belangrijk in G.E. Moore’s Principia Ethica uit 1903. Daarin schreef hij voor het eerst over wat hij de naturalistische denkfout noemde. Moore verwierp het naturalisme in de ethiek, in zijn Open Question Argument. Dit deed denkers opnieuw kijken naar tweede orde vragen over ethiek. Eerder had de Schotse filosoof David Hume een soortgelijke opvatting naar voren gebracht over het verschil tussen feiten en waarden.

Studies over hoe wij weten in de ethiek verdelen zich in cognitivisme en non-cognitivisme; dit is vergelijkbaar met de tegenstelling tussen descriptivisten en non-descriptivisten. Non-cognitivisme is de stelling dat wanneer wij iets als goed of fout beoordelen, dit noch waar noch onwaar is. Het kan bijvoorbeeld zijn dat wij slechts onze emotionele gevoelens over deze dingen uiten. Cognitivisme kan dan gezien worden als de bewering dat wanneer we het over goed en fout hebben, we het over feitelijke zaken hebben.

De ontologie van de ethiek gaat over waardedragende dingen of eigenschappen, d.w.z. het soort dingen of zaken waarnaar ethische stellingen verwijzen. Niet-descriptivisten en niet-cognitivisten menen dat de ethiek geen specifieke ontologie nodig heeft, omdat ethische proposities niet verwijzen. Dit staat bekend als een anti-realistisch standpunt. Realisten daarentegen moeten uitleggen wat voor entiteiten, eigenschappen of toestanden relevant zijn voor de ethiek, hoe ze waarde hebben, en waarom ze ons handelen sturen en motiveren.