Początki przemysłu włókien chemicznych (MMF) znajdują się w pierwszej komercyjnej produkcji sztucznego jedwabiu przy użyciu celulozy przez De Chardonnet we Francji w 1892 roku. Niestety, firma ogłosiła bankructwo w 1894 roku! Jednak nie zrażając się, przemysł kontynuował rozwój innych celuloz i octanów aż do pojawienia się nylonu, który został odkryty przez Wallace’a Carothersa z firmy DuPont w latach 30-tych XX wieku. Jego odkrycie wprowadziło na rynek pierwszy prawdziwy MMF. Początkowe zastosowania obejmowały zastosowania wojskowe w czasie II wojny światowej oraz zastąpienie jedwabiu w wyrobach pończoszniczych dla kobiet. Po nylonie nastąpił rozwój poliestru ICI, odkryty na początku lat 40. przez dwóch brytyjskich naukowców pracujących dla Calico Printers.

Z tych wczesnych początków narodziła się branża MMF, która dzięki ciągłemu rozwojowi odnotowała w 2014 r. zapotrzebowanie na 55,2 mln ton (122 mld funtów) włókien syntetycznych, oprócz zapotrzebowania na sztuczne włókna celulozowe w wysokości 5,2 mln ton. Przemysł włókien naturalnych, w tym bawełny i wełny, wykazuje zapotrzebowanie na poziomie 25,4 mln ton.

Wykres 1 przedstawia historię zapotrzebowania na włókna w milionach ton i pokazuje dominującą rolę, jaką we wzroście zapotrzebowania na włókna miał poliester. Wykres pokazuje również dalszą dominację poliestru w przyszłości, zgodnie z obliczeniami angielskiej firmy PCI Fibres w jej prognozie do roku 2030. Popyt na poliester przekroczył popyt na bawełnę w 2002 roku i nadal rośnie znacznie szybciej niż wszystkie inne rodzaje włókien.

W 1980 roku, popyt na poliester wynosił tylko 5,2 mln ton na całym świecie, a do 2000 roku, osiągnął 19,2 mln ton. W 2014 roku popyt szacuje się na 46,1 mln ton. Patrząc na okres od 1980-2014, całkowity wzrost zapotrzebowania na włókna wyniósł 55,7 mln ton, z czego 73,4 procent przypada na poliester. Przesłanie jest jasne, że poliester zyskał znaczny udział w stosunku do wszystkich innych włókien, zarówno sztucznych jak i naturalnych, i że każdy w branży włókienniczej musi być świadomy, że producenci poliestru stale przyglądają się innym włóknom i ich rynkom w celu ustalenia, czy poliester może przejąć dalszy udział w rynku.

Bardzo duża część wzrostu w poliestrze pochodzi z Chin, a także z Indii i Azji Południowo-Wschodniej. W przypadku Chin, zarówno produkcja poliestru, jak i pozorny popyt krajowy na włókno były bardzo silne. Chiny stanowią 69 procent całej produkcji włókien poliestrowych na świecie, a jeśli dodać Indie i Azję Południowo-Wschodnią, te trzy regiony stanowią 86 procent światowej produkcji.

Poliester jest dominujący, ale nylon, najstarszy MMF, nadal odgrywa ważną rolę w biznesie włókien z 4 milionami ton światowej produkcji w 2014 roku. Produkcja jest szerzej oparta na regionach niż w przypadku poliestru, a grupa Chiny, Indie, Azja Południowo-Wschodnia stanowi tylko 52 procent całkowitego włókna nylonowego, a obie Ameryki przyczyniają się do 20 procent. Nylon stał się włóknem niszowym, ponieważ koncentruje się na ograniczonej liczbie zastosowań końcowych, ale niektóre z nich są dość dużymi rynkami. Dywan jest znaczącym zastosowaniem nylonu i stanowi 17,5 procent całkowitego zastosowania na świecie oraz 72 procent produkcji nylonu w Ameryce Północnej. Inne zastosowania, w których nylon odnosi sukcesy, obejmują poduszki powietrzne, opony do dużych obciążeń, warstwę wierzchnią opon radialnych, odzież intymną, wyroby pończosznicze i stroje kąpielowe. Jednakże, przemysł nylonowy musi być świadomy, że poliester zagraża wielu z tych rynków. W Ameryce Północnej nastąpił znaczny wzrost w zakresie poliestrowych włókien ciągłych luzem (BCF) do produkcji dywanów. Poliester również teraz robi krok w kierunku rynku poduszek powietrznych – szczególnie dla większych kurtynowych poduszek powietrznych.

Celulozowe były zaskakującą historią sukcesu w ciągu ostatnich 10 lat, głównie poprzez zyski w użyciu wiskozowych włókien odcinkowych rayon zarówno jako włókno przędzalnicze do odzieży i włókninowych zastosowań końcowych. Po stałym spadku udziału w rynku i wielkości produkcji w latach 1980-2000, włókna celulozowe powróciły do dawnej świetności, podwajając zużycie w ciągu ostatnich 10 lat do 5,2 miliona ton. Duża część tego zwiększonego popytu pochodzi z Chin, gdzie zużycie celulozowych włókien odcinkowych w 2000 roku wyniosło 0,6 miliona ton, a w 2014 roku 3,0 miliony ton. Odcinek Rayon otrzymał znaczny wzrost popytu w latach 2010-11 w wyniku wysokiej ceny bawełny. Rayon zapewnił tańszy substytut dla droższej bawełny i włókno to utrzymało swój wzrost udziału w rynku.

Przewidywania
PCI Fibres dostarcza prognozy produkcji i konsumpcji w fabrykach w swoim corocznym raporcie World Synthetic Fibres Supply/Demand Report (Red Book). Przy opracowywaniu tych prognoz ważne jest, aby przyjrzeć się regionalnym wzorcom konsumpcji na poziomie konsumenta końcowego. Popyt konsumencki ostatecznie napędza produkcję i konsumpcję w fabrykach. W Czerwonej Księdze z 2013 roku ustalono, że w 2014 roku światowy popyt konsumentów końcowych na wszystkie włókna wyniesie średnio 11,4 kilograma na mieszkańca (kg/capita) (patrz rys. 2). Wielkość zapotrzebowania waha się od Ameryki Północnej (37 kg/mieszkańca) do Afryki, Bliskiego Wschodu i Indii (5 kg/mieszkańca). Przenosząc te dane do prognozy na rok 2030, należy przyjrzeć się globalnej sytuacji demograficznej, w której w stosunkowo niedalekiej przyszłości nastąpią znaczące zmiany. Chiny były najludniejszym krajem na świecie, ale po wprowadzeniu w latach 70. polityki jednego dziecka tempo wzrostu populacji znacznie się zmniejszyło i nawet w miarę jak Chiny łagodzą swoją politykę, widać, że rosnące pokolenie klasy średniej nie wraca do wielodzietnej struktury rodziny z poprzednich pokoleń. W rezultacie, w ciągu najbliższych 12 lat Indie wyprzedzą Chiny jako kraj o największej liczbie ludności na świecie. Ta zmiana w demografii jest również istotna, ponieważ wraz z dramatycznym wzrostem średniej wieku chińskiej populacji, zmieniają się wzorce zakupowe. W 2000 r. grupa wiekowa 15-34 lata stanowiła 35% populacji, natomiast w 2030 r. ta sama grupa wiekowa będzie stanowiła 23% populacji. Grupa 65 plus stanowiła 7 procent w 2000 roku i przewiduje się, że w 2030 roku będzie stanowiła 17 procent. Wzorce zakupowe mogą się zmienić z szybkiej mody na wygodę i opiekę nad seniorami.

W przeciwieństwie do tego, indyjska demografia zmienia się tylko nieznacznie z grupą 30 i poniżej rosnącą w liczbach bezwzględnych, ale tracącą udział w całkowitej populacji wraz ze wzrostem średniej długości życia.

Ameryka Północna
Zużycie młynów do produkcji mięsa w Ameryce Północnej – Stanach Zjednoczonych i Kanadzie – osiągnęło szczyt w 1999 r. na poziomie 4,7 mln ton. Przyjęcie Chin do Światowej Organizacji Handlu w 2001 r. oraz zwiększona globalna struktura łańcucha dostaw MMF doprowadziły do poważnego spadku konsumpcji młynów w Ameryce Północnej, która w roku recesji 2009 osiągnęła najniższy poziom 3 mln ton. Powolny powrót z tego punktu odnotował wzrost do szacowanego poziomu 3,25 miliona ton w 2014 roku, zgodnie z najnowszą PCI Fibres Red Book.

Dominującym zastosowaniem MMF w regionie są wykładziny i dywany. Nylon, poliester i polipropylen wszystkie widzą znaczące ilości zużywane w tym sektorze. Jest to również sektor przemysłu, na który, jako na dywany, a nie chodniki, stosunkowo nie ma wpływu konkurencja ze strony przywozu. W 2005 roku przemysł dywanów i wykładzin w Stanach Zjednoczonych osiągnął szczytowy poziom konsumpcji MMF wynoszący 1,62 miliona ton. Szacuje się, że całkowita konsumpcja MMF w tym sektorze w 2014 roku nieznacznie przekroczy 1 milion ton. W ciągu ostatnich trzech lat spodziewano się potencjału solidnego wzrostu, ponieważ gospodarka ogólnie się poprawiła, ale rynek mieszkaniowy pozostaje w uporczywej depresji. Przemysł wykładzinowy przewidział powrót lepszych czasów i zainwestował znaczne środki w zmianę asortymentu produktów, z rosnącym naciskiem na przędze z włókna ciągłego, przy czym najwięcej inwestycji dotyczyło poliestru. Zdolności produkcyjne BCF z poliestru, w tym politereftalanu etylenu (PTT), wzrosły z 85 000 ton w 2008 roku do prognozowanych 400 000 ton w 2015 roku. W miarę jak poliestrowe BCF zyskiwały udział w rynku, nylon i poliestrowe włókna odcinkowe, jak również polipropylenowe BCF traciły udział w rynku. Od 2005 roku udział nylonu w produkcji wykładzin spadł z 16% do mniej niż 1%, a polipropylenu BCF z 24 do 10%, podczas gdy udział poliestru BCF wzrósł z 3 do 36% (patrz rys. 3).

Wykładziny dywanowe nie są jedynym sektorem, który poczynił inwestycje. Istnieje szereg ekspansji i inwestycji w włókniny, a także zapowiedzi zwiększenia mocy produkcyjnych w zakresie zszywania poliestrów. Być może najbardziej zaskakującym wydarzeniem jest poziom inwestycji w przędzalnictwo bawełny i włókien mieszanych, gdzie powstało osiem nowych lub rozbudowanych zakładów o łącznej wartości inwestycji ponad 800 milionów USD.

W czasie Forum Innowacji TW dyskutowano o potencjalnym wpływie zwiększonego wydobycia ropy naftowej dzięki innowacyjnym technikom wiercenia, z możliwością niższych cen ropy, a tym samym tańszych surowców dla MMF. Szybkość i skala obniżek cen zaskoczyła branżę, a rok 2015 zawiera obietnicę, że MMF będą na niższym średnim poziomie cenowym niż w roku 2014.

Alasdair Carmichael jest prezesem: Americas, PCI Fibres. Artykuł powstał na podstawie prezentacji Carmichaela wygłoszonej na Textile World Innovation Forum w 2014 r.

Styczeń/Luty 2015

.