MONTESQUIEU, CHARLES LOUIS DE SECONDAT, BARON DE LA BREDE ET DE° (1689-1755), francuski pisarz i filozof polityczny. Montesquieu odziedziczył humanistyczną tradycję francuską Jeana *Bodina, z jego wizją społeczeństwa tolerancyjnego wobec wszystkich religii, w tym judaizmu. Jego najwcześniejsza wypowiedź na temat Żydów znalazła się w Lettres Persanes (1721), 50, gdzie opisał judaizm jako „matkę, która urodziła dwie córki, które zadały jej tysiąc ciosów”. W L’Esprit des lois (25:13), opublikowanym w 1748 roku, zareagował na spalenie dziesięcioletniej żydowskiej dziewczynki przez *inkwizycję elokwentnym donosem rzuconym w formie argumentu napisanego przez Żyda: „Narzekacie, że cesarz Japonii każe spalić na wolnym ogniu wszystkich chrześcijan w swojej domenie; ale on mógłby wam odpowiedzieć: 'Traktujemy was, którzy nie wierzycie tak jak my, tak jak wy traktujecie tych, którzy nie wierzą tak jak wy’… Jeśli nie chcecie być chrześcijanami, to przynajmniej bądźcie ludźmi”. Mimo to, nie był całkowicie bezkrytyczny wobec Żydów. Również w Lettres persanes, jego podróżnik pisze: „Wiedz, że gdziekolwiek są pieniądze, tam są Żydzi”. We fragmencie Mélanges inédits, który ukazał się pośmiertnie (1892), uważa się, że teksty rabiniczne ukształtowały niski gust i charakter Żydów, ponieważ nie było wśród nich „ani jednego, nawet niewielkiego geniuszu”. Ale ta prywatna opinia Montesquieu w jego najbardziej chrześcijańskim wydaniu była nieznana w XVIII wieku. Jego relatywistyczny pogląd, który był sprzeczny z absolutnym deizmem Voltaire’a na rzecz uznania Żyda i judaizmu jako jednej z wielu ważnych form kultury i religii, miał wpływ na historię.

.