Mansa Musa (Musa I z Mali) był władcą królestwa Mali od 1312 r. p.n.e. do 1337 r. p.n.e. Podczas jego panowania Mali było jednym z najbogatszych królestw Afryki, a Mansa Musa należał do najbogatszych ludzi na świecie. Starożytne królestwo Mali rozciągało się na części dzisiejszego Mali, Senegalu, Gambii, Gwinei, Nigru, Nigerii, Czadu, Mauretanii i Burkina Faso. Mansa Musa rozwinął miasta takie jak Timbuktu i Gao w ważne ośrodki kulturalne. Sprowadził też architektów z Bliskiego Wschodu i całej Afryki, by zaprojektowali nowe budynki dla jego miast. Mansa Musa przekształcił królestwo Mali w wyrafinowane centrum nauki w świecie islamu.
Mansa Musa doszedł do władzy w 1312 r. C.E., po tym jak poprzedni król, Abu Bakr II, zaginął na morzu. Mansa Abu Bakr II wyruszył z dużą flotą statków, by zbadać Ocean Atlantycki, i nigdy nie powrócił. Mansa Musa odziedziczył królestwo, które było już bogate, ale jego praca nad rozszerzeniem handlu sprawiła, że Mali stało się najbogatszym królestwem w Afryce. Jego bogactwo pochodziło z wydobycia znacznych złóż soli i złota w królestwie Mali. Kość słoniowa była kolejnym głównym źródłem bogactwa.
Gdy Mansa Musa udał się na pielgrzymkę (hajj) do Mekki w 1324 r. C.E., jego podróż przez Egipt wywołała niemałe poruszenie. Królestwo Mali było stosunkowo nieznane poza Afryką Zachodnią aż do tego wydarzenia. Pisarze arabscy z tamtych czasów twierdzą, że podróżował on ze świtą liczącą dziesiątki tysięcy ludzi i dziesiątki wielbłądów, z których każdy wiózł 136 kilogramów (300 funtów) złota. Podczas pobytu w Kairze Mansa Musa spotkał się z sułtanem Egiptu, a jego karawana wydała i rozdała tyle złota, że jego wartość w Egipcie spadła na 12 kolejnych lat. Opowieści o jego bajecznym bogactwie dotarły nawet do Europy. Atlas Kataloński, stworzony w 1375 r. przez hiszpańskich kartografów, przedstawia Afrykę Zachodnią zdominowaną przez siedzącego na tronie Mansę Musę, który w jednej ręce trzyma bryłkę złota, a w drugiej złotą laskę. Po opublikowaniu tego atlasu, Mansa Musa został utrwalony w globalnej wyobraźni jako postać ogromnego bogactwa.
Po powrocie z Mekki, Mansa Musa zaczął rewitalizować miasta w swoim królestwie. Zbudował meczety i duże budynki publiczne w miastach takich jak Gao i, najbardziej znany, Timbuktu. Timbuktu stało się głównym islamskim ośrodkiem uniwersyteckim w XIV wieku dzięki rozwojowi Mansy Musy. Mansa Musa sprowadził do swego królestwa architektów i uczonych z całego świata islamskiego, a reputacja królestwa Mali rosła. Królestwo Mali osiągnęła swój największy zakres około tego samego czasu, tętniącego życiem, bogate królestwo dzięki Mansa Musa ekspansji i administracji.
Mansa Musa zmarł w 1337 roku i został zastąpiony przez swoich synów. Jego zręczna administracja pozostawiła jego imperium dobrze prosperującym w chwili jego śmierci, ale ostatecznie imperium rozpadło się. Długo po śmierci Mansa Musa pozostał w wyobraźni świata jako symbol bajecznego bogactwa. Jednak jego bogactwa to tylko jedna część jego spuścizny, jest on również pamiętany za swoją wiarę islamską, promowanie nauki i patronat nad kulturą w Mali.