Ruch feministyczny

Ruch feministyczny (znany również jako ruch wyzwolenia kobiet, ruch kobiet, lub po prostu feminizm) odnosi się do serii kampanii politycznych na rzecz reform w różnych kwestiach, które mają wpływ na jakość życia kobiet. Chociaż istniały ruchy feministyczne na całym świecie, ta sekcja skupi się na czterech erach ruchu feministycznego w USA.

Feminizm pierwszej fali (1848-1920)

Pierwsza konwencja praw kobiet odbyła się w Seneca Falls, Nowy Jork (obecnie znana jako Konwencja Seneca Falls) w dniach 19-20 lipca 1848, i reklamowała się jako „konwencja w celu omówienia społecznego, cywilnego i religijnego stanu i praw kobiety”. Podczas tego spotkania 68 kobiet i 32 mężczyzn – 100 z około 300 uczestników – podpisało Deklarację Sentymentów, znaną również jako Deklaracja Praw i Sentymentów, której główną autorką była Elizabeth Cady Stanton.

W 1851 roku Lucy Gage poprowadziła konwencję kobiet w Ohio, gdzie Sojourner Truth, która urodziła się jako niewolnica i urodziła pięcioro dzieci w niewoli, wygłosiła swoje słynne przemówienie „Czyż nie jestem kobietą?”. Truth urodziła się jako Isabella Bomfree w 1797 roku w Nowym Jorku i w ciągu swojego życia była kupowana i sprzedawana cztery razy. Jej pięcioletni syn Peter został nielegalnie sprzedany do niewoli w Alabamie, ale w 1827 roku, z pomocą rodziny abolicjonistów, udało jej się kupić wolność i skutecznie pozwać o zwrot syna. W 1828 roku przeniosła się do Nowego Jorku i stała się częścią trwającego wówczas religijnego odrodzenia. Stała się aktywistką i mówcą, w 1843 roku zmieniła imię na Sojourner Truth i poświęciła swoje życie pracy na rzecz zniesienia niewolnictwa, praw kobiet i umiarkowania.

Piętnasta poprawka, ratyfikowana w 1870 roku, była niepopularna wśród sufrażystek, ponieważ nie uwzględniała kobiet w gwarancji prawa do głosowania bez względu na „rasę, kolor skóry lub wcześniejszy stan poddaństwa”. Sufrażystka Susan B. Anthony (nie)sławnie powiedziała: „Odetnę sobie to prawe ramię, zanim kiedykolwiek będę pracować lub domagać się prawa do głosowania dla Murzyna, a nie dla kobiety”, ale abolicjoniści i pierwsi republikanie zamierzali przedłożyć prawo wyborcze czarnych mężczyzn nad prawo wyborcze kobiet. To jeszcze bardziej skomplikowało ruch sufrażystek, ponieważ wiele prominentnych uczestniczek sprzeciwiało się 15. poprawce, co przyniosło im poparcie rasistów z okresu Rekonstrukcji, którzy sprzeciwiali się prawu wyborczemu dla czarnych mężczyzn.

Rysunek 1. Prawo wyborcze kobiet na świecie w 1908 r.

Ratyfikacja 19. poprawki w 1920 r. jest największym sukcesem pierwszej fali, a jej uchwalenie zajęło 72 lata. Jak widać na powyższej mapie, Stany Zjednoczone były daleko w tyle za innymi krajami, jeśli chodzi o prawa wyborcze. Charlotte Woodward, jedna ze 100 sygnatariuszek Deklaracji Sentymentów z 1848 roku, była jedyną sygnatariuszką, która jeszcze żyła, gdy uchwalono Dziewiętnastą Poprawkę; jednak Woodward nie czuła się na tyle dobrze, by móc głosować. Innym wiodącym feministą z tego wczesnego okresu była Margaret Sanger, która opowiadała się za wolną i dostępną kontrolą urodzeń.

Ograniczenia tej fali były związane z brakiem włączenia do niej kobiet kolorowych i ubogich. Ruch był prowadzony przez wykształcone białe kobiety i często świadomie ignorował naglące kwestie dla reszty kobiet w Stanach Zjednoczonych.

Druga Fala Feminizmu (1960s-1980s)

Gdy pierwsza fala feminizmu była generalnie napędzana przez klasę średnią, zachodnie, cisgender, białe kobiety, druga faza przyciągnęła kobiety kolorowe i kobiety z krajów rozwijających się, szukając siostrzeństwa i solidarności, i twierdząc, że „walka kobiet jest walką klas.” Feministki mówiły o kobietach jako o klasie społecznej i używały zwrotów takich jak „osobiste jest polityczne” i „polityka tożsamości”, starając się wykazać, że ucisk rasowy, klasowy i płciowy są ze sobą powiązane. Zainicjowały one skoncentrowany wysiłek, aby pozbyć się seksizmu w społeczeństwie od góry do dołu, od kreskówek dla dzieci po najwyższe szczeble rządowe (Rampton 2015).

Margaret Sanger, zwolenniczka kontroli urodzeń z pierwszej fali, doczekała się zatwierdzenia przez Food and Drug Administration w 1960 roku połączonej doustnej tabletki antykoncepcyjnej, która została udostępniona w 1961 roku (zmarła w 1966 roku). Prezydent Kennedy uczynił prawa kobiet kluczową kwestią New Frontier (pakietu ambitnych inicjatyw polityki krajowej i zagranicznej) i mianował kobiety (takie jak Esther Peterson) na wiele wysokich stanowisk w swojej administracji (1961-1963).

Jak feministki pierwszej fali, feministki drugiej fali były pod wpływem innych współczesnych ruchów społecznych. W latach sześćdziesiątych, obejmowały one ruch praw obywatelskich, ruch antywojenny, ruch ekologiczny, ruch studencki, ruch praw gejów i ruch pracowników rolnych.

The Equal Rights Amendment (ERA) została zaproponowana przez feministki pierwszej fali w 1923 roku, i została założona na prawnej równości płci. Został ratyfikowany przez Kongres w 1972 roku, ale nie udało się osiągnąć trzy czwarte większości w stanach wymaganych do uczynienia go 23 Poprawka do Konstytucji. Chociaż ten wysiłek nie był udany, inne zyski zostały dokonane, w tym zwiększoną uwagę na przemoc domową i gwałty małżeńskie kwestie, ustanowienie kryzysu gwałtu i schronisk dla bitych kobiet, a zmiany w opiece nad dziećmi i prawa rozwodowego.

W 1963 Betty Friedan, pod wpływem Simone De Beauvoir’s 1947 książki Drugiej płci, napisał bestsellerowy Mistyka kobieca, w którym sprzeciwiła się głównego nurtu mediów przedstawiania kobiet i argumentował, że wąsko redukując kobiety do statusu gospodyń domowych ograniczony ich potencjał i zmarnowany ich talent. Wyidealizowana rodzina nuklearna, którą wówczas promowano, nie odzwierciedlała autentycznego szczęścia, a w rzeczywistości była często niezadowalająca i poniżająca dla kobiet. Książka Friedan jest uważana za jeden z najważniejszych tekstów założycielskich feminizmu drugiej fali.

Tak więc, sukcesy drugiej fali obejmowały bardziej indywidualistyczne podejście do feminizmu, rozszerzenie kwestii poza prawo głosu i własności, oraz większą świadomość aktualnych celów feministycznych poprzez książki i telewizję. Jednakże, były pewne znaczące rozczarowania polityczne, jako że ERA nie została ratyfikowana przez stany, a feministki drugiej fali nie były w stanie stworzyć trwałych koalicji z innymi ruchami społecznymi.

Trzecia fala feminizmu (1990s-2008)

Figura 2. Plakat „We Can Do It!” z 1943 roku został ponownie przywłaszczony jako symbol ruchu feministycznego w latach 80-tych.

Feminizm trzeciej fali odnosi się do kilku różnych odmian działalności i badań feministycznych, których dokładne granice w historii feminizmu są przedmiotem debaty. Ruch ten powstał częściowo jako odpowiedź na postrzegane niepowodzenia i odwrót od inicjatyw i ruchów stworzonych przez feminizm drugiej fali. Istotny wpływ miały również teorie postkolonialne i postmodernistyczne, których celem jest między innymi destabilizacja społecznych konstrukcji płci i seksualności, w tym pojęcia „uniwersalnej kobiecości” (Rampton 2015). Ta fala poszerzyła parametry feminizmu, aby objąć bardziej zróżnicowaną grupę kobiet i bardziej płynny zakres tożsamości seksualnych i płciowych.

Popularne programy telewizyjne, takie jak Seks w wielkim mieście (1998-2004), podniosły rodzaj feminizmu trzeciej fali, który połączył kobiece wyobrażenia (tj. szminka, wysokie obcasy, dekolt), które wcześniej były kojarzone z męską opresją, z karierami na wysokich obrotach i bujnym życiem seksualnym. Grrls” trzeciej fali wkroczyły na scenę jako silne i umocnione, odrzucając wiktymizację i definiując kobiece piękno dla siebie jako podmiotów, a nie obiektów seksistowskiego patriarchatu; rozwinęły retorykę mimikry, która przywłaszczyła sobie uwłaczające określenia, takie jak „dziwka” i „suka”, aby obalić seksistowską kulturę i pozbawić ją werbalnej broni (Rampton 2015).

Feministki trzeciej fali skutecznie wykorzystały media masowe, zwłaszcza sieć („cybergrrls” i „netgrrls”), do stworzenia feminizmu, który jest globalny, wielokulturowy i przekraczający granice. Jedną z ważnych podgrup trzeciej fali był ruch Riot Grrrl, którego etos DIY (zrób to sam) stworzył wiele wpływowych, niezależnych muzyków feministycznych, takich jak Bikini Kill i Sleater-Kinney.

Skupiony na tożsamości i zacieraniu granic feminizm trzeciej fali nie zajął się jednak skutecznie wieloma uporczywymi problemami makrosocjologicznymi, takimi jak molestowanie seksualne i napaść na tle seksualnym.

Feminizm czwartej fali (2008-obecnie)

Feminizm czwartej fali został ukształtowany przez technologię i scharakteryzowany przez ruchy #metoo i #timesup. Biorąc pod uwagę, że te hashtagi zostały po raz pierwszy wprowadzone na Twitterze w 2007 roku, ruch ten szybko się rozwinął, ponieważ aktywizm mediów społecznościowych rozprzestrzenił zainteresowanie i świadomość feminizmu.

Fale oskarżeń przeciwko mężczyznom na wpływowych stanowiskach – od hollywoodzkich reżyserów, przez sędziów Sądu Najwyższego, po prezydenta Stanów Zjednoczonych – katalizowały feministki w sposób, który wydaje się być zasadniczo inny w porównaniu z poprzednimi iteracjami.

Jak stwierdza Rampton (2015), „wyłaniające się czwarte fale nie są tylko reinkarnacjami swoich babć z drugiej fali; wnoszą do dyskusji ważne perspektywy, których nauczył je feminizm trzeciej fali; mówią w kategoriach intersekcjonalności, według której tłumienie kobiet może być w pełni zrozumiane tylko w kontekście marginalizacji innych grup i płci – feminizm jest częścią większej świadomości ucisku wraz z rasizmem, ageizmem, klasizmem, ableizmem i orientacją seksualną (nie ma tu żadnego „ism”).”

Sukcesy feministek czwartej fali obejmują rozprzestrzenianie się tagów mediów społecznościowych, które promują inkluzję i skuteczniej rozmontowują płciowe i seksualne binaria, które podzieliły ruch. Kobiety pracujące na farmach domagają się zajęcia się problemem molestowania seksualnego na polach obok aktorów z Hollywood.

Niezrównana liczba kobiet, które zostały wybrane do Kongresu w wyborach śródokresowych w 2018 roku, jest kolejnym znakiem sukcesu dla feministek czwartej fali. W szczególności widzimy, że kobiety kolorowe, których intersekcjonalne zobowiązania rozciągają się również na kwestie środowiskowe i nierówność dochodów, są reprezentowane w znacznej liczbie w obu izbach.

Teoria feministyczna

Teoria feministyczna jest rodzajem teorii konfliktu, która bada nierówności w kwestiach związanych z płcią. Wykorzystuje ona podejście konfliktowe do badania utrzymywania ról płciowych i nierównych relacji władzy. Radykalny feminizm, w szczególności, rozważa rolę rodziny w utrwalaniu męskiej dominacji (zauważ, że „radykalny” oznacza „u podstaw”). W społeczeństwach patriarchalnych, wkład mężczyzn jest postrzegany jako bardziej wartościowy niż wkład kobiet. Patriarchalne poglądy i ustalenia są powszechne i uważane za oczywiste. W rezultacie, kobiece punkty widzenia są zazwyczaj uciszane lub marginalizowane do tego stopnia, że są dyskredytowane lub uznawane za nieważne. Badania Peggy Reeves Sanday nad indonezyjskimi Minangkabau (2004) ujawniły, że w społeczeństwach uznawanych za matriarchaty (gdzie kobiety stanowią grupę dominującą), kobiety i mężczyźni mają tendencję do współpracy, a nie rywalizacji, niezależnie od tego, czy dana praca w standardach amerykańskich byłaby określana jako kobieca. Mężczyźni, jednakże, nie doświadczają poczucia rozwidlenia (tj. podziału na dwie części) świadomości w tej strukturze społecznej, które współczesne amerykańskie kobiety napotykają (Sanday 2004).

Patriarchat odnosi się do zestawu struktur instytucjonalnych (takich jak prawa własności, dostęp do pozycji władzy, stosunek do źródeł dochodu), które opierają się na przekonaniu, że mężczyźni i kobiety są dychotomicznymi i nierównymi kategoriami bytu. Kluczem do patriarchatu jest to, co można nazwać dominującą ideologią genderową dotyczącą różnic płciowych: założenie, że fizjologiczne różnice płciowe między mężczyznami i kobietami są związane z różnicami w ich charakterze, zachowaniu i zdolnościach (tj. z ich płcią). Różnice te są wykorzystywane do uzasadnienia genderowego podziału ról społecznych i nierówności w dostępie do nagród, pozycji władzy i przywilejów. Pytanie, które zadają feministki, brzmi zatem: W jaki sposób to rozróżnienie między mężczyznami i kobietami oraz przypisywanie każdemu z nich innych cech służy organizacji naszych instytucji (np. rodziny, prawa, struktury zawodowej, instytucji religijnych, podziału na publiczne i prywatne) i utrwalaniu nierówności między płciami?

Jednym z wpływowych socjologicznych spostrzeżeń, które pojawiło się w feminizmie drugiej fali, jest to, że „osobiste jest polityczne”. Jest to sposób na uznanie, że wyzwania i osobiste kryzysy, które pojawiają się w codziennym doświadczeniu, są symptomatyczne dla większych systemowych problemów politycznych, i że rozwiązania tych problemów muszą być poszukiwane zbiorowo. Jak pokazała Friedan i inni, te osobiste niezadowolenia często mają swoje źródło w uprzednio niekwestionowanych, uporczywych rozbieżnościach związanych z płcią.

Teoria punktu widzenia

Wiele z najbardziej bezpośrednich i podstawowych doświadczeń życia społecznego – od porodu, przez to, kto zmywa naczynia, po doświadczenie przemocy seksualnej – było po prostu niewidocznych lub uważanych za nieistotne politycznie lub społecznie. Stworzona przez Dorothy Smith teoria punktu widzenia (standpoint theory) była kluczową innowacją w socjologii, która umożliwiła dostrzeżenie tych kwestii i zajęcie się nimi w systematyczny sposób poprzez zbadanie własnej pozycji w życiu (Smith 1977). Na podstawie ćwiczeń podnoszących świadomość i grup dyskusyjnych zainicjowanych przez feministki w latach 60. i 70. zauważyła, że wiele bezpośrednich obaw wyrażanych przez kobiety na temat ich życia osobistego ma wspólne tematy.

Smith argumentowała, że zamiast rozpoczynać socjologiczną analizę od abstrakcyjnego punktu widzenia instytucji lub systemów, życie kobiet może być skuteczniej badane, jeśli zacznie się od „rzeczywistości” ich przeżywanych doświadczeń w bezpośrednim, lokalnym otoczeniu „codziennego/każdego dnia” życia. Pytała: „Jakie są wspólne cechy codziennego życia kobiet?”. Z tego punktu widzenia Smith zauważyła, że pozycja kobiet w nowoczesnym społeczeństwie jest dotkliwie podzielona przez doświadczenie podwójnej świadomości (przypomnijcie sobie podwójną świadomość W.E.B. DuBois). Każdego dnia kobiety przekraczały namacalną linię podziału, kiedy przechodziły od „pracy partykularnej w odniesieniu do dzieci, małżonka i gospodarstwa domowego” do instytucjonalnego świata zapośredniczonych przez tekst, abstrakcyjnych trosk w pracy lub w kontaktach ze szkołami, systemami medycznymi czy biurokracją rządową. W abstrakcyjnym świecie życia instytucjonalnego rzeczywistość lokalnej świadomości i przeżytego życia zostaje „zatarta” (Smith 1977). Zauważmy ponownie, że argument Smitha jest zgodny z feministyczną ideą drugiej fali, że „to, co osobiste” (wychowywanie dzieci, prowadzenie domu) komplikuje i oświetla nasze relacje z „tym, co polityczne” (życie zawodowe, biurokracje rządowe).

Teoria intersekcjonalna

Przypomnijmy, że teoria intersekcjonalna bada wielorakie, nakładające się na siebie tożsamości i konteksty społeczne (czarne, latynoskie, azjatyckie, gejowskie, trans, klasa pracująca, biedne, samotny rodzic, pracujący, pozostający w domu, imigrant, nieudokumentowany, itp. Teoria intersekcjonalna łączy w sobie krytyczną teorię rasy, teorię konfliktu płci oraz krytyczne elementy teorii klas Marksa. Kimberlé Crenshaw opisuje ją jako „pryzmat dla zrozumienia pewnych rodzajów problemów.”

Przyczyń się!

Improve this pageLearn More