Poprawa wyników w ultrasonografii ginekologicznej umożliwiła wykrycie coraz większej liczby często bezobjawowych polipów endometrialnych. Większość z tych polipów jest usuwana chirurgicznie, jako środek zapobiegawczy, aby nie przeoczyć przypadku raka endometrium. Niemniej jednak, ta strategia postępowania opiera się wyłącznie na ocenie sonografisty, a wielu z tych operacji, które prawdopodobnie nie przynoszą korzyści, można by uniknąć. W tym celu należy zidentyfikować czynniki ryzyka złośliwości.

Cel: Oszacowanie częstości występowania zmian chorobowych u pacjentek po menopauzie z przedoperacyjnym rozpoznaniem polipa endometrialnego. Ustalenie czynników ryzyka złośliwości.

Projekt badania: Jest to jednoośrodkowe badanie retrospektywne. Kryteria włączenia do badania stanowiły pacjentki po menopauzie w wieku powyżej 45 lat, u których wykonano histeroskopową resekcję polipa. Diagnoza przedoperacyjna została postawiona na podstawie ultrasonografii lub histeroskopii diagnostycznej. Zmiany złośliwe obejmowały raka i atypową hiperplazję. Do zmian łagodnych zaliczono polipy proste, nieatypowe hiperplazje proste i nieatypowe hiperplazje złożone. Czynnikami ryzyka były: występowanie nieprawidłowych krwawień z macicy, grubość endometrium, występowanie w rodzinie raka ginekologicznego (piersi, szyjki macicy, endometrium, jajnika) oraz wiek w chwili rozpoznania.

Wyniki: Do badania włączono 631 pacjentek, z których 30 prezentowało chorobę złośliwą (4,75%); 579 pacjentek (91,76%) prezentowało polip prosty, 11 nieatypową prostą hiperplazję (1,74%) i 11 nieatypową złożoną hiperplazję (1,74%). W analizie jednoczynnikowej sam wiek okazał się istotny statystycznie (OR 1,05; 95%CI= p<0,01), z progiem wieku 59 lat na krzywej ROC. W analizie wieloczynnikowej czynnikami predykcyjnymi zmiany złośliwej były: wiek (OR=1,06; 95%CI ), obecność AUB (OR=2,4; 95% CI ) oraz wywiad rodzinny (OR=2,88; 95%CI ). Zarówno w modelu jedno- jak i wielowariantowym nie udało się wykazać istotnej statystycznie zależności w odniesieniu do grubości endometrium. Ryzyko wystąpienia nowotworu złośliwego wynosiło 12,3% u pacjentek w wieku powyżej 59 lat z rozpoznaniem AUB. W pozostałych podgrupach ryzyko to wahało się od 2,31 do 3,78%.

Wnioski: Ryzyko wystąpienia zmiany złośliwej wydaje się być wysokie (12%) u pacjentek menopauzalnych w wieku powyżej 59 lat prezentujących polip endometrialny wykryty przy istniejącym wcześniej AUB. W tej sytuacji należy więc rutynowo proponować histeroskopową resekcję polipów endometrialnych. U pozostałych pacjentek ryzyko wystąpienia zmiany złośliwej jest niskie, ale nie bez znaczenia i wynosi około 3%. Należy zatem omówić każdy przypadek indywidualnie, biorąc pod uwagę istniejące wcześniej schorzenia pacjentki, po udzieleniu jej jasnych i odpowiednich informacji.