Pacjenci z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych mają zmniejszoną wydolność funkcjonalną i funkcję mięśni. Oznacza to, że nie mogą grać w piłkę nożną ani chodzić na długie spacery, ponieważ doznali poważnego ostrego urazu lub ponieważ choroba zwyrodnieniowa stawów zebrała swoje żniwo w kolanie.

Wielu pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego odczuwa ból w kolanie nawet po dwóch operacjach kolana mających na celu usunięcie bólu.

W wielu przypadkach druga z tych operacji jest zbędna. Nowe badanie wykazało, że w przypadku długotrwałego bólu spowodowanego np. chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego, pacjent może mieć takiego pecha, że uwrażliwi się na ból.

Oznacza to, że ból utrzymuje się nawet po usunięciu przez chirurgów jego przyczyny.

„Niezwykle ważne jest, że znaleźliśmy teraz możliwą przyczynę tego, dlaczego pacjenci nadal odczuwają ból po dwóch operacjach kolana. Na obecnym etapie nie jest to koniecznie kolano, które jest przyczyną bólu. Być może doszło do zmiany wrażliwości centralnego układu nerwowego” – mówi profesor Thomas Graven-Nielsen z Uniwersytetu Aalborg w Danii, który był jednym z badaczy stojących za nowymi badaniami opublikowanymi w czasopiśmie Pain.

Powracający ból aktywuje centralny układ nerwowy

Przedłużający się, powracający ból kolana może spowodować, że nasz centralny układ nerwowy (OUN) stanie się nieco zbyt wrażliwy na np.bóle, które nie byłyby odczuwane jako duże obciążenie, gdybyśmy nie doznali początkowego urazu kolana.

Badacze przeprowadzili dwa badania, aby dojść do swoich wniosków na temat uwrażliwienia na ból.

Badali mechanizm, który jest szczególnie wrażliwy na zmiany w układzie bólowym. Uczestnicy byli narażeni na powtarzający się i regularny ucisk z mankietu ciśnieniowego, zwykle używanego do oceny ciśnienia krwi, który był wielokrotnie nadmuchiwany przez 1-2 sekundy, tak że wywierał nacisk wokół nogi. Metoda ta wywołuje ból, a tym samym informuje badaczy, że OUN został aktywowany.

„Jeśli ukłujesz się wielokrotnie igłą w tym samym miejscu i pod tym samym ciśnieniem, intensywność bólu wzrośnie” – mówi Graven-Nielsen.

„Dzieje się tak, ponieważ mózg lub rdzeń kręgowy, znany również jako OUN, jest miejscem, w którym ból jest kumulowany, w przeciwieństwie do lokalnych nerwów w mięśniach i stawach.”

Ból zmienia OUN

W ramach wstępnego eksperymentu badacze wykorzystali 15 zdrowych uczestników badania. Ich OUN był aktywowany powtarzającymi się sygnałami bólowymi, a następnie mierzono intensywność bólu. Doznania bólowe nasilały się, gdy towarzyszył im ból kolana.

„To pokazuje, że ludzie z bólami kolan mogą doświadczać uwrażliwienia swojego systemu bólowego, a ten eksperyment był pierwszym krokiem w kierunku zrozumienia, że ból kolan może powodować te zmiany w naszym OUN. Pokazuje on, że bóle nie miały tylko efektu lokalnego” – mówi profesor.

Innymi słowy, sygnały bólowe zmieniały rejestrację bólu daleko od miejscowych nerwów, czyli w OUN.

Przedłużający się ból czyni pacjentów bardziej wrażliwymi

W innym eksperymencie naukowcy badali pacjentów z kolanami, którzy przeszli operację choroby zwyrodnieniowej stawów. Pacjenci odczuwali ból po pierwszej operacji i dlatego poddali się operacji rewizyjnej. Dwudziestu z nich stwierdziło, że nie odczuwa już żadnego bólu. Pozostałe 20 nie odniosło korzyści z operacji i nadal odczuwało ból.

Obydwie grupy zapytano o ich doświadczenia z bólem. Grupa, która odniosła korzyść z operacji oceniła, że ból, po wielokrotnej stymulacji uciskowej wokół nogi, nie był tak intensywny jak ten zgłaszany przez grupę, która nie odniosła korzyści z operacji. Jeśli badani z tej drugiej grupy nadal odczuwali ból w kolanie, to ból po wielokrotnej stymulacji uciskowej był bardziej intensywny.

Badacze zastosowali tę samą metodę aktywacji OUN, co w eksperymencie wstępnym. W tym przypadku pacjenci z nawracającymi bólami kolana byli również znacznie bardziej wrażliwi na ból w innych miejscach ciała.

Oznacza to, że druga operacja najprawdopodobniej nie miała żadnego wpływu na tych pacjentów. Pacjenci okazali się uwrażliwieni na ból.

Nowe bóle mogą zachować nadwrażliwość

Graven-Nielsen mówi, że nowe odkrycia mogą umożliwić w przyszłości badanie pacjentów z przewlekłym bólem w celu określenia, czy istnieje jakakolwiek korzyść z usunięcia możliwej przyczyny bólu poprzez operację.

„Jeśli masz pacjenta, który stał się uwrażliwiony na ból, to może pacjent nie powinien przechodzić drugiej operacji. Albo dlatego, że nadwrażliwość wyjaśnia to, albo dlatego, że operacja wyzwala jeszcze więcej bodźców bólowych, które mogą podtrzymać zmianę nadwrażliwości.”

Badacze nie mogą jak dotąd powiedzieć, czy nadwrażliwy OUN jest stanem trwałym, czy też można go poprawić w dłuższej perspektywie. Nie potrafią również wyjaśnić, dlaczego u niektórych pacjentów rozwija się ta nadwrażliwość, a u innych nie.

Wiedzą jednak, że dodatkowy ból po np. operacji może zachować nadwrażliwość u tych, którzy mają pecha na nią cierpieć.

Przeczytaj duńską wersję tego artykułu na videnskab.dk

Translated by: Dann Vinther

Linki naukowe

• „Experimental Knee Pain Evoke Spreading Hyperalgesia and Facilitated Temporal Summation of Pain”, DOI: 10.1111
• „Widespread sensitization in patients with chronic pain after revision total knee arthroplasty”, DOI: 10.1016

• Profil Thomasa Gravena-Nielsena

Związane treści

.