Ostre zapalenie wyrostka sutkowatego odnosi się do ropnego zakażenia komórek powietrznych wyrostka sutkowatego. Jest ono najczęstszym powikłaniem ostrego zapalenia ucha środkowego.

Terminologia

W ostrym zapaleniu ucha środkowego obecny jest wysięk zapalny ucha środkowego, który może swobodnie przemieszczać się do komórek powietrznych wyrostka sutkowatego. W związku z tym, niektórzy autorzy twierdzą, że łagodne zapalenie wyrostka sutkowatego jest technicznie obecne w prawie wszystkich przypadkach ostrego zapalenia ucha środkowego 6. Sama obecność płynu w badaniu obrazowym nie zmienia jednak postępowania w niepowikłanym ostrym zapaleniu ucha środkowego. Dlatego wielu klinicystów rezerwuje rozpoznanie dla przypadków, w których występują kliniczne oznaki lub objawy zapalenia obejmującego wyrostek sutkowaty. Gdy zapalenie wyrostka sutkowatego i ostre zapalenie ucha środkowego występują jednocześnie, czasami używa się terminu ostre zapalenie wyrostka sutkowatego.

Gdy istnieją kliniczne dowody na ostre zapalenie wyrostka sutkowatego, początkowe stadium jest określane jako ostre zapalenie wyrostka sutkowatego z zapaleniem okostnej, początkowe zapalenie wyrostka sutkowatego lub łagodne zapalenie wyrostka sutkowatego 6,7. Kiedy zaangażowanie śluzówkowo-okostnowe ewoluuje do resorpcji przegród kostnych wyrostka sutkowatego, ten etap jest określany jako koalescencyjne zapalenie wyrostka sutkowatego. Ostre zapalenie wyrostka sutkowatego jest diagnozą radiologiczną.

Epidemiologia

Ostre zapalenie wyrostka sutkowatego, podobnie jak ostre zapalenie ucha środkowego, jest w dużej mierze chorobą wieku dziecięcego.

Prezentacja kliniczna

Ostre zapalenie wyrostka sutkowatego charakteryzuje się tkliwością okolicy zausznej, rumieniem i obrzękiem powodującym wypukłość małżowiny usznej. Do częstych niespecyficznych objawów należą otalgia i gorączka. Ropień może objawiać się wahaniami lub wyczuwalną masą.

Powikłania

• ropień podokostnowy
• ropień Bezolda
• ropień Citellego
• zapalenie błędnika
• zapalenie wyrostka robaczkowego: rozszerzenie zakażenia na opneumatyzowany wierzchołek petrous; ~30% populacji ma opneumatyzowany koniuszek petrous apex 2
• intracranial extension
  • epidural abscess, najczęściej okołozatokowy (przylegający do zatoki esowatej)
  • zapalenie opon mózgowych
  • obrzęk podtwardówkowy
  • ropień mózgu
  • choroba okluzyjna zatoki esowatej (DSOD)
• dysfunkcja nerwu twarzowego
• zakrzepica żyły emisyjnej wyrostka sutkowatego (objaw Griesingera)

patologia

Ostre zapalenie wyrostka sutkowatego z zapaleniem okostnej charakteryzuje się patologicznie rozprzestrzenianiem się zakażenia przez żyły emisyjne wyrostka sutkowatego do okostnej. Ostre koalescencyjne zapalenie wyrostka sutkowatego charakteryzuje się naciekaniem i niszczeniem kości, głównie zapaleniem kości.

Najczęściej jest spowodowane zakażeniami bakteryjnymi, przy czym Streptococcus pneumoniae i Haemophilus influenzae stanowią 65-80% przypadków.

H. influenzae, chociaż występuje rzadziej, jest czynnikiem bardziej agresywnym i częściej prowadzi do powikłań, zwłaszcza zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.

Etiologia

• Streptococcus pneumoniae: najczęstszy
• Haemophilus influenzae: częsty i bardziej agresywny niż pneumokoki
• Aspergillus: agresywny; obserwowany u starszych pacjentów; często związany z dysfunkcją nerwu twarzowego
• gruźlicze zapalenie wyrostka sutkowatego: wzrastająca częstość z powodu większej populacji z obniżoną odpornością

Charakterystyka radiologiczna

TK jest wstępnym badaniem z wyboru. Obrazowanie pokontrastowe jest pomocne w ocenie powiązanych powikłań tkanek miękkich lub wewnątrzczaszkowych.

CT

• częściowa do całkowitej opakeracja komórek powietrznych wyrostka sutkowatego, która jest niespecyficzna, ale wspiera początki zapalenia wyrostka sutkowatego w odpowiednim otoczeniu klinicznym
• erozja przegród kostnych komórek powietrznych wyrostka sutkowatego, która ustala rozpoznanie koalescencyjnego zapalenia wyrostka sutkowatego
• erozja bocznej ściany wyrostka sutkowatego, sugerująca ropień podokostnowy, lub blaszki esicy, sugerująca ropień nadtwardówkowy
• masa z otaczającymi pasmami tłuszczu lub wzmacniającą się obwodowo kolekcją głęboko do mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego, sugerująca ropień Bezolda, lub w obrębie trójkąta digastrycznego, sugerujący ropień Citelli
• nadżerka wskazująca na zapalenie kości wierzchołka kości skroniowej (petrous apicitis, petrositis) lub kości potylicznej (mylnie znany również jako ropień Citelli)
• ropień mózgu
• zakrzepica zatoki żylnej opony twardej

MRI

• częściowa-do całkowitej opakeracji komórek powietrznych wyrostka sutkowatego +/- rozszczep ucha środkowego
• intensywność sygnału płynu w wyrostku sutkowatym nie powinna być interpretowana jako zapalenie wyrostka sutkowatego bez innych dowodów, takich jak wzmocnienie kontrastowe błony śluzowej i/lub ograniczenie dyfuzji 5

Charakterystyka sygnału

Typowe wyniki w zapaleniu wyrostka sutkowatego obejmują 4,5:

• T1: niski sygnał
• T2: wysoki sygnał
• DWI/ADC: ograniczenie dyfuzji może być obecne
• T1 C+: wzmocnienie kontrastowe błony śluzowej jest obecne w większości

Leczenie i rokowanie

Zwykle antybiotyki są wszystkim, co jest wymagane w leczeniu.

Zobacz także

• otomastoiditis

.