Niepodległość, 1932-39

W dniu 3 października 1932 r. Irak został przyjęty do Ligi Narodów jako niepodległe państwo. Ponieważ konflikt między przywódcami politycznymi Iraku koncentrował się zasadniczo na sposobie zakończenia mandatu, a nie na prawie do niepodległości, król Fayṣal zabiegał o współpracę przywódców opozycji po uzyskaniu niepodległości. Wkrótce po przyjęciu Iraku do Ligi, Nūrī al-Saʿīd, który był premierem od 1930 r., podał się do dymisji. Po okresie administracji tymczasowej król Fayṣal zaprosił Rashīda ʿAlī al-Gaylānī, jednego z liderów opozycji, do utworzenia nowego rządu. Przez krótką chwilę wydawało się, że wszyscy przywódcy kraju zwrą szeregi i poświęcą wszystkie swoje wysiłki na reformy wewnętrzne.

Wkrótce jednak rozwinęła się wewnętrzna niezgoda. Pierwszym incydentem było asyryjskie powstanie z 1933 roku. Asyryjczycy, mała wspólnota chrześcijańska żyjąca w prowincji Mosul, otrzymali zapewnienie bezpieczeństwa zarówno od Wielkiej Brytanii, jak i Iraku. Po wygaśnięciu mandatu Asyryjczycy zaczęli czuć się niepewnie i zażądali nowych zapewnień. Sprawy nabrały tempa latem 1933 roku, kiedy król Fayṣal przebywał w Europie. Opozycja, będąca teraz u władzy, chciała wywrzeć wrażenie na opinii publicznej poprzez twardą politykę wobec grupy mniejszościowej. W starciach z wojskami irackimi zginęło brutalnie kilkuset Asyryjczyków. O incydencie tym poinformowała Liga Narodów niecały rok po tym, jak Irak zapewnił, że będzie chronił prawa mniejszości. Gdyby król Fayṣal był w kraju, prawdopodobnie doradzałby umiarkowanie. Po pośpiesznym powrocie do Bagdadu, zastał głęboko zakorzenione podziały i sytuację, na którą nie miał wpływu. Cierpiąc na problemy z sercem, wrócił do Szwajcarii, gdzie zmarł we wrześniu 1933 roku. Incydent asyryjski doprowadził do upadku Rashīda ʿAlī i zastąpienia go przez umiarkowany rząd.

Fayṣal został zastąpiony przez swojego syna, króla Ghāzī (1933-39), który był młody i niedoświadczony – sytuacja ta dała przywódcom politycznym możliwość rywalizacji o władzę. Bez partii politycznych, które mogłyby kierować swoimi działaniami poprzez procesy konstytucyjne, politycy uciekali się do metod pozakonstytucyjnych, czyli przemocy. Jedną z metod było zawstydzanie rządzących poprzez ataki prasowe, intrygi pałacowe lub incydenty, które wywoływałyby niezgodę w rządzie i zmuszały premiera do rezygnacji. Pierwsze pięć zmian w rządzie po uzyskaniu niepodległości, od 1932 do 1934 roku, zostało dokonanych za pomocą tych metod.

Inną taktyką było wzniecanie powstań plemiennych na obszarach, gdzie znajdowali się wodzowie plemienni nieprzyjaźnie nastawieni do grupy będącej u władzy. Plemiona, choć zwykle sprzeciwiały się władzy, po 1932 roku zostały opanowane i pozostały względnie spokojne. Kiedy jednak w 1934 roku przywódcy opozycji zaczęli podburzać ich przeciwko rządowi, zbuntowali się i doprowadzili do upadku trzech rządów w latach 1934-1935.

Trzecią metodą była interwencja wojskowa. Opozycja próbowała uzyskać lojalność oficerów armii, planować zamach stanu i zmusić rządzących do rezygnacji. Ta metoda, często stosowana przez opozycję, okazała się najbardziej niebezpieczna, ponieważ po ingerencji wojska w politykę, coraz trudniej było przywrócić rządy cywilne. Od 1936 do 1941 roku, kiedy to została pokonana w wojnie z Wielką Brytanią, armia zdominowała politykę wewnętrzną. (Armia ponownie interweniowała w 1958 roku i pozostała dominującą siłą w polityce aż do powstania Partii Baʿath 10 lat później.)

Dwa różne zestawy liderów opozycji dokonały pierwszego wojskowego zamachu stanu w 1936 roku. Pierwsza grupa, kierowana przez Ḥikmat Sulaymān, była frakcją starych polityków, którzy dążyli do władzy za pomocą brutalnych metod. Drugą była grupa Ahālī, złożona głównie z młodych mężczyzn, którzy opowiadali się za socjalizmem i demokracją oraz dążyli do realizacji programów reform. To jednak Ḥikmat Sulaymān nakłonił generała Bakra Ṣidqī, dowódcę jednej z dywizji armii, do przeprowadzenia ataku z zaskoczenia na Bagdad we współpracy z innym dowódcą wojskowym i zmusił gabinet do rezygnacji. Najwyraźniej król Ghāzī również był rozczarowany grupą rządzącą i pozwolił rządowi podać się do dymisji. Ḥikmat Sulaymān został premierem w październiku 1936 roku, a Bakr Ṣidqī został mianowany szefem sztabu generalnego. Ani grupa Ahālī, ani Ḥikmat Sulaymān nie mogli jednak poprawić warunków społecznych, ponieważ armia stopniowo zdominowała scenę polityczną. Wspierana przez liderów opozycji, dysydencka frakcja wojskowa zamordowała Bakra Ṣidqī, ale rządy cywilne nie zostały przywrócone. Ten pierwszy przewrót wojskowy wprowadził nowy czynnik do polityki. Brak przywództwa po zabójstwie Bakra Ṣidqī pozostawił armię podzieloną, a zazdrość wśród czołowych oficerów armii skłoniła każdą frakcję do poparcia innego zestawu przywódców cywilnych. Armia stała się praktycznie decydującym czynnikiem w zmianach gabinetu i pozostała nim do 1941 r.

Pomimo niestabilności politycznej, postęp materialny trwał podczas krótkiego panowania króla Ghāzī. W 1927 r. w pobliżu Kirkūk odkryto ropę naftową, a do wybuchu II wojny światowej dochody z niej zaczęły odgrywać ważną rolę w wydatkach krajowych i dodały nowe oblicze do stosunków zagranicznych Iraku. Ukończono rozpoczęty w 1934 r. projekt irygacyjny Al-Kūt, a w planach były kolejne projekty finansowane z opłat naftowych. W 1935 r. otwarto rurociągi prowadzące z pól naftowych Kirkūk do Morza Śródziemnego. W 1935 r. zakupiono koleje, będące jeszcze pod kontrolą brytyjską, a w 1938 r. ukończono budowę odcinka Baʿījī-Tal Küçük, jedynego brakującego połączenia kolejowego między Zatoką Perską a Europą. Odnotowano również wyraźny wzrost budownictwa, handlu zagranicznego i placówek edukacyjnych. Rozstrzygnięto kilka sporów z sąsiednimi krajami, w tym spór o granicę z Syrią, który został rozstrzygnięty na korzyść Iraku; Irak odtąd posiadał góry Sinjār. W 1937 r. podpisano pakt o nieagresji między Turcją, Iranem, Afganistanem i Irakiem, zwany paktem Saʿdābād. W 1939 r., na krótko przed wybuchem II wojny światowej, król Ghāzī zginął w wypadku samochodowym, a na tron wstąpił jego syn Fayṣal II. Ponieważ Fayṣal miał zaledwie cztery lata, jego wuj, emir ʿAbd al-Ilāh, został mianowany regentem i pełnił tę funkcję przez następne 14 lat.