Ożywienie handlu w Europie było stopniowe. Włoskie miasta, takie jak Wenecja, rozwinęły flotę handlową (flotę statków handlowych) i stały się głównymi ośrodkami handlowymi w basenie Morza Śródziemnego. Miasta we Flandrii, obszarze wzdłuż wybrzeża dzisiejszej Belgii i północnej Francji, były idealnie położone dla północnoeuropejskich kupców. Do roku 1100 rozwinął się regularny handel między Flandrią a Włochami. Kupcy z okolicznych obszarów przybywali do Flandrii po wełniane tkaniny. W XIII wieku w regionie Morza Bałtyckiego i Północnego rozwinęło się średniowieczne stowarzyszenie handlowe – Hanza. Hanza była sojuszem ponad 100 północnoeuropejskich miast, które połączyły się w celu wzajemnej ochrony handlowej i zapewnienia sobie możliwości ekonomicznych. Aby zachęcić do handlu, hrabiowie Szampanii, w północnej Francji, zainicjowali serię corocznych targów. Północnoeuropejscy kupcy przywozili futra, wełniane tkaniny, cynę, konopie i miód, by wymienić je na tkaniny i miecze z północnych Włoch oraz jedwabie, cukier i przyprawy ze Wschodu. Wraz z rozwojem handlu wzrastał popyt na złote i srebrne monety. Powoli pojawiła się gospodarka pieniężna – system ekonomiczny oparty na pieniądzu, a nie na barterze. Powstawały nowe spółki handlowe i firmy bankowe, które zarządzały wymianą i sprzedażą towarów. Te nowe praktyki były częścią powstania kapitalizmu handlowego, systemu gospodarczego, w którym ludzie inwestowali w handel i towary dla zysku.