Kiedy w marcu 1938 roku armia niemiecka wkroczyła do Austrii, niemiecki dyktator Adolf Hitler został powitany przez wiwatujące tłumy, które wypełniły nawet największe place w największych austriackich miastach. W dniach poprzedzających niemiecką inwazję autorytarny rząd austriackiego państwa korporacyjnego zaplanował referendum, aby zabezpieczyć swoją pozycję i austriacką niepodległość. Nieuchronny sukces starań rządu austriackiego skłonił Hitlera do wkroczenia do Austrii w celu uniemożliwienia przeprowadzenia referendum. W kwietniu 1938 roku rząd niemiecki sam zainicjował plebiscyt, który miał udokumentować poparcie Austriaków dla nowego reżimu i przyłączenia ich kraju do Niemiec. Kwietniowy plebiscyt okazał się wielkim sukcesem nazistów – ponad 99 procent ludności opowiedziało się za aneksją. Dlaczego Austriacy zmienili zdanie w ciągu kilku tygodni? Jak społeczeństwo zareagowało na nowy reżim? Jak austriaccy naziści, którzy walczyli przeciwko austriackiemu państwu korporacyjnemu, czuli się w Wielkich Niemczech rządzonych przez partię nazistowską? W jaki sposób ożywienie gospodarcze, prześladowania polityczne i działania wojenne wpłynęły na postawy ludności? Jak Austriacy reagowali na nazistowski antysemityzm i prześladowania Żydów?

Evan Burr Bukey z University of Arkansas, który opublikował szereg prac na temat Austrii i nazizmu (m.in: Hitler’s hometown: Linz, Austria, 1908-1945, Bloomington: Indiana University Press, 1986), porusza te kwestie w swojej nowej książce w trzech częściach. Pierwsza skupia się na warunkach wstępnych rządów nazistowskich w Austrii, sięgając do niemieckiego nacjonalizmu w monarchii Habsburgów i tradycji partii nazistowskiej w Austrii, a także, w dość daleko idącym nawiązaniu, do kontrreformacji i józefinizmu. Bukey opisuje sytuację polityczną i gospodarczą powstałego w 1934 roku państwa korporacyjnego oraz szeroko rozpowszechniony antysemityzm, który po Wielkiej Wojnie osiągnął nowe szczyty i tylko częściowo został opanowany w latach ustroju korporacyjnego. Interpretacja Bukey’a dotycząca przyłączenia Austrii do Niemiec jest w dużej mierze zgodna z panującym poglądem. Jak zauważył już ostatni kanclerz niepodległej Austrii przed II wojną światową, Kurt Schuschnigg, w 1938 r. ani rząd austriacki, ani naziści nie mieli za sobą większości społeczeństwa. Szacuje się, że w obu obozach opowiedziała się od jednej czwartej do jednej trzeciej ludności, a pozostałe 35 do 50 procent było niezdecydowanych i w większości gotowych poprzeć rządzący rząd, niezależnie od tego, czy była to niepodległa Austria, czy rząd nazistowski. Choć jasne jest, że wynik kwietniowego plebiscytu był silnie zniekształcony z powodu nazistowskiego terroru, wydaje się prawdopodobne, że po niemieckiej inwazji większość zagłosowałaby za aneksją nawet w przypadku wolnego plebiscytu.

Główna część książki obejmuje półtora roku pomiędzy aneksją Austrii do Niemiec a początkiem wojny. Bukey opisuje postawy społeczne w ramach dwóch obozów ideologicznych, nazistowskiego społeczeństwa i Kościoła katolickiego, oraz postawy klasy robotniczej i ludności rolniczej. W rozdziałach tych autor przedstawia zróżnicowane spojrzenie na podział władzy w partii nazistowskiej, urojenia niektórych frakcji nazistowskich, taktyczne posunięcia episkopatu, nastroje wśród austriackich działaczy katolickich (którym udało się m.in. zorganizować największą w historii III Rzeszy demonstrację antynazistowską), reakcje społeczne na nazistowską politykę pracy, ograniczoną dostępność ludności wiejskiej i wiele innych kwestii. Kwestią, która nie ograniczała się do pojedynczych klas czy obozów ideologicznych, był antysemityzm i traktowanie ludności żydowskiej. Prześladowania Żydów rozpoczęły się zaraz po aneksji i obejmowały terror i przygotowywanie wielkich wywłaszczeń organizowanych przez urzędników państwowych, a także napady i upokarzające rytuały inicjowane przez zwykłych ludzi.

Trzecia część…