W pracy Sussman JB, i wsp. zbadano, czy niektórzy uczestnicy Diabetes
Prevention Program mieli większe lub mniejsze szanse na odniesienie korzyści z metforminy lub ustrukturyzowanego programu modyfikacji stylu życia, stosując model ryzyka cukrzycy. Analizie poddano 3060 osób bez cukrzycy, ale z dowodami na upośledzony metabolizm glukozy. Chociaż interwencja dotycząca stylu życia zapewniła sześciokrotnie większe bezwzględne zmniejszenie ryzyka w ćwiartce najwyższego ryzyka niż
w ćwiartce najniższego ryzyka, pacjenci w ćwiartce najniższego ryzyka nadal odnosili znaczne korzyści..
Korzyść z metforminy była jednak widoczna prawie wyłącznie u pacjentów w najwyższej ćwiartce ryzyka cukrzycy. Nie zaobserwowano korzyści w kwartale najniższego ryzyka.1

Cukrzyca jest najgorszym czynnikiem ryzyka dla większości chorób, w tym chorób układu krążenia. Wiadomo, że cukrzyca zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych 3 razy bardziej niż inne czynniki ryzyka. W związku z tym ważne jest, aby zapobiegać cukrzycy. Niestety, częstość występowania cukrzycy na świecie wzrasta.2 W związku z tym należy docenić cel obecnego badania. Jednak, jak omówili Perera R i Stevens RJ w swoim artykule redakcyjnym, należy pamiętać o niebezpieczeństwach związanych z analizami podgrup, zwłaszcza gdy nie zostały one wstępnie określone w oryginalnym protokole badania. Im więcej takich analiz się przeprowadza, tym większe jest prawdopodobieństwo uzyskania fałszywych wyników.3 Wniosek z obecnego badania wydaje się jednak słuszny i ważny, że tylko osoby obciążone największym ryzykiem cukrzycy powinny otrzymywać metforminę w celu jej zapobiegania. U pozostałych pacjentów lepiej byłoby skoncentrować się na zmianie stylu życia, zapewniając spersonalizowane podejście.1

Z drugiej strony Naci H, i wsp. badali w celu określenia porównawczej skuteczności ćwiczeń fizycznych w porównaniu z interwencjami farmakologicznymi w zakresie wyników śmiertelności. Uwzględnili 16 metaanaliz (4 wysiłkowe i 12 lekowych) i włączyli 305 randomizowanych badań kontrolowanych z udziałem 339 274 uczestników. Stwierdzili, że nie ma statystycznie wykrywalnych różnic między ćwiczeniami fizycznymi a interwencjami farmakologicznymi w prewencji wtórnej choroby wieńcowej i prediabetes. Interwencje oparte na aktywności fizycznej były bardziej skuteczne niż leczenie farmakologiczne wśród pacjentów z udarem mózgu (iloraz szans, ćwiczenia fizyczne vs antykoagulanty 0,09 i ćwiczenia fizyczne vs leki przeciwpłytkowe 0,10). Diuretyki były bardziej skuteczne niż ćwiczenia w niewydolności serca (ćwiczenia vs diuretyki 4,11). Autorzy doszli do wniosku, że chociaż ograniczone ilościowo, istniejące dowody z badań randomizowanych dotyczące interwencji wysiłkowych sugerują, że ćwiczenia fizyczne i wiele interwencji farmakologicznych są często potencjalnie podobne pod względem korzyści w zakresie śmiertelności w prewencji wtórnej choroby wieńcowej, rehabilitacji po udarze mózgu, leczeniu niewydolności serca i zapobieganiu cukrzycy.4 Rzeczywiście, w obecnym badaniu odnotowano, że interwencja dotycząca stylu życia zapewniała podobny współczynnik zagrożenia i bezwzględne zmniejszenie ryzyka w ćwiartce najwyższego ryzyka w porównaniu z metforminą.1 Badania te wskazują na znaczenie terapeutycznych zmian stylu życia w porównaniu z interwencją farmakologiczną. Wszyscy lekarze powinni pomyśleć o tym przesłaniu w czasach, gdy przepisuje się wiele leków, a populacja osób starszych szybko rośnie i wydłuża się średnia długość życia.

Funding: Brak, Disclosures: Brak

1. Sussman JB, Kent DM, Nelson JP, Hayward RA. Improving diabetes prevention with
benefit based tailored treatment: risk based reanalysis of Diabetes Prevention Program.
BMJ 2015;350:h454.

2. Lim S, Shin H, Song J, Kwak SH, Kang SM, Won Yoon J, et al. Increasing prevalence of metabolic syndrome in Korea – The Korean National Health and Nutrition Examination Survey for 1998-2007. Diabetes Care 2011;34:1323-8.

3. Perera R i Stevens RJ. Personalizacja wyników z dużych badań. BMJ 2015;350:h553.

4. Naci H, Ioannidis JPA. Comparative effectiveness of exercise and drug
interventions on mortality outcomes: metaepidemiological study. BMJ 2013;347:f5577

.