Background

Stephen Jay Gould zauważył, że „najbardziej błędne historie to te, o których myślimy, że wiemy najlepiej – i dlatego nigdy ich nie sprawdzamy ani nie kwestionujemy” (Gould, 1996). W przeszłości wierzono, że szamani i kapłani mają wszechmoc w kontrolowaniu natury, człowieka i losu. Jako strażnicy historii i pamięci, tworzyli porywające narracje, które wiązały naturę, religię i mitologię oraz aspirowały ludzi do kontynuowania wysiłków w celu oswojenia świata naturalnego i nadprzyrodzonego. W dzisiejszych czasach naukowcy przejęli tradycyjną rolę szamanów i, niestety, część ich skłonności do narracji (Sand, 2015).

W rekonstrukcji przeszłości na podstawie rozkładu zmienności genetycznej genetycy populacyjni często opierają się na narracjach. Aby zdecydować między scenariuszami, genetycy mają mnóstwo akcesoriów, począwszy od teorii ewolucyjnych po zaawansowane narzędzia obliczeniowe mające zastosowanie do współczesnych i starożytnych genomów (Veeramah i Hammer, 2014; Morozova i in., 2016). W swoich wysiłkach zrozumienia pochodzenia człowieka genetycy sięgają również do innych dyscyplin, takich jak antropologia, lingwistyka, archeologia i historia. Jednak, jak w przypadku każdej rekonstrukcji historycznej, wywnioskowana przeszłość pozostaje przedmiotem kontrowersji ze względu na subiektywność danych, narzędzi, założeń i, co najważniejsze, narracji, które kierowały naukowcem (Sand, 2015). Badania genetyczne społeczności żydowskich są szczególnie narażone na takie kontrowersje, ponieważ społeczności te przyjęły różne narracje od momentu ich powstania (np. Patai i Patai, 1975; Kirsh, 2003, 2007; Kahn, 2005; Falk, 2006; Sand, 2009).

Narracja może spotkać się ze swoim upadkiem na wiele sposobów. Może ewoluować w nową narrację, zazwyczaj poprzez asymilację elementów innych narracji, może ewoluować poprzez „dryf” i w końcu zostać zastąpiona przez pasujący wariant, lub może zostać poddana naukowej kontroli, która może albo udowodnić, albo odrzucić ją jako fikcyjną.

Tak jest obecnie w przypadku dwóch centralnych narracji judeochrześcijańskich: pierwsza, zaproponowana mniej niż dwa wieki temu przez historyka Heinricha Graetza, przedstawia pochodzenie współczesnych Żydów jako liniowych potomków biblijnych Judejczyków. Tej narracji brakuje dowodów historycznych (Sand, 2009) i lingwistycznych (Wexler, 1993, 2011). Druga, zakorzeniona w chrześcijańskich mitach z I wieku, które zostały zinternalizowane przez żydowskich uczonych, nawiązuje do „rzymskiego wygnania”, które nastąpiło po zniszczeniu świątyni Heroda (70 r. n.e.) i wprowadziło masową populację żydowską na ziemie rzymskie (Yuval, 2006). Taki przeszczep populacji, jednakże, również nie ma wsparcia historycznego i językowego (Horon, 2000; Yuval, 2006; Sand, 2009; Wexler, 2016).

Większość badań genetycznych nad Żydami skupiła się na Żydach aszkenazyjskich (AJs). Pierwsze badanie genetyczne, które zakwestionowało lewantyńskie pochodzenie AJs, argumentowało, że takie pochodzenie zostało tylko podtrzymane i „zreplikowane” z powodu fałszywego fałszu dychotomii i że pochodzenie kaukaskie, nigdy tak naprawdę nie zbadane, lepiej wyjaśnia dane (Elhaik, 2013). Kolejne badania (Costa i in., 2013) wykazały, że co najmniej 90% aszkenazyjskich przodków matek jest rdzennie europejskich i prawdopodobnie powstało w wyniku konwersji lokalnych populacji, a pozostałe przodkowie mają pochodzenie wschodnioazjatyckie lub niezidentyfikowane. Wyniki te są poparte dowodami ze starożytnego DNA, które wykazują 0-3% lewantyńskiego pochodzenia i dominujące pochodzenie irańskie (88%) u współczesnych AJs (Das et al.). Co ciekawe, dowody te wyjaśniają wyższe szacunki dotyczące bliskowschodniego rodowodu, wynoszące od 27 do 65% (rys. 1), ponieważ poprzednie analizy albo uznawały Iran i Kaukaz za część „Bliskiego Wschodu”, zawyżając w ten sposób proporcje bliskowschodniego rodowodu, albo porównywały AJs z Palestyńczykami, sami będąc populacją o 40% nielewantyńskim rodowodzie, co zwiększało ich podobieństwo do AJs (Das et al.). Druga narracja ostatnio odżyła ze względu na genetyczne podobieństwo AJs do populacji południowoeuropejskich (Xue i in., 2017). Podobieństwo to można jednak wyjaśnić grecko-rzymskim pochodzeniem AJs, którzy żyli wzdłuż brzegów Morza Czarnego w „starożytnym Aszkenazie” w pierwszych wiekach naszej ery (Das i in., 2016), co potwierdzają dowody historyczne (Harkavy, 1867) i językowe (Das i in., 2016). W świetle tych ustaleń (Rysunek 1), propozycja Ostrera, że spory o ziemię na Bliskim Wschodzie powinny być rozstrzygane na podstawie proporcji bliskowschodniego przodka w czyimś genomie (Ostrer, 2012) jest godna pożałowania i podkreśla niebezpieczeństwo w tworzeniu polityki opartej na źle uzasadnionych narracjach.

Nie są to jedyne żydowskie narracje, o których mowa. W ciągu ostatnich lat narracje historyczne, teologiczne, lingwistyczne i genetyczne zostały zakwestionowane i zastąpione nowymi teoriami (Patai, 1990; Wexler, 1993, 1996; Finkelstein i Silberman, 2002; Sand, 2009; Finkelstein, 2013; Kohler, 2014; Das et al., 2016; Elhaik). Można się było tego spodziewać, ponieważ demontaż tych narracji nie tylko podważył ich historyczne podstawy, ale także sprawił, że wszelkie spostrzeżenia na temat Judejczyków uzyskane dzięki studiom nad współczesnymi Żydami były błędne.

Aby zastanowić się nad porywającym postępem w najmłodszej z tych dziedzin – genetyce populacyjnej – niniejszy temat Frontiers miał na celu przedstawienie najbardziej aktualnych ustaleń i perspektyw. Pierwsza praca z tego tematu (Tofanelli et al.) analizuje hipotezę „genu Cohena” stworzoną przez Skoreckiego et al. W tym badaniu, autorzy donoszą, że osoby o nazwisku Cohen zauważone w Kanadzie, Wielkiej Brytanii i plażach Tel Awiwu (Goldstein, 2008) wykazują różnice genetyczne w ich chromosomie Y w stosunku do ogólnej populacji izraelskiej. Skorecki i współpracownicy twierdzili, że te różnice świadczą o ich pochodzeniu od starożytnych judejskich arcykapłanów, chociaż starożytni kapłani nigdy nie byli badani. Tofanelli i in. wykazali, że narracja o „genie Cohena” nie ma poparcia biologicznego i skrytykowali wykorzystanie motywów haplotypowych jako wiarygodnych predyktorów „żydowskości”. Nogueiro i wsp. badali pochodzenie portugalskich Żydów sefardyjskich. Autorzy donieśli, że genetyczna różnorodność markerów uniparentalnych nawiązuje do złożoności procesów demograficznych leżących u podstaw puli genetycznej potomków portugalskich krypto-Żydów, które prawdopodobnie obejmują introgresję z i domieszkę z populacjami iberyjskimi. Wyniki te zostały zakwestionowane za interpretację w ramach narracji a priori przedstawiającej portugalskich krypto-Żydów jako reprodukcyjny izolat (Marcus et al.). Perspektywa Falka wyrwała dywan spod pola żydowskiej genetyki, argumentując, że do tej pory nie znaleziono żadnych żydowskich markerów, co podkreśla nieuchronne pytanie – kim są badani ludzie i jakie jest ich pokrewieństwo ze starożytnymi Judejczykami, jeśli w ogóle istnieje? Elhaik rozwinął postulat Falka w ślepy test i zaprosił członków społeczeństwa, środowiska akademickiego i przemysłu, którzy twierdzili, że są w stanie genomicznie odróżnić Żydów od nie-Żydów, by udowodnili swoje twierdzenia. Nie spełniając warunków testu i wyjaśniając, dlaczego istnienie „żydowskich biomarkerów” jest mało prawdopodobne, Elhaik doszedł do wniosku, że wszystkie ustalenia dotyczące żydowskiej genetyki powinny zostać poddane krytycznej ocenie.

Wnioski z tych badań są nowatorskie. Porzucenie lewantyńskiego pochodzenia Żydów wywołuje nowe pytania dotyczące pochodzenia różnych społeczności żydowskich, przepływu genów doświadczanego z innymi społecznościami i losów starożytnych Judejczyków, które niektórzy autorzy omawiają. Przedstawiona tu praca pomija wiele innych narracji, które również powinny zostać przewartościowane, takich jak rzekomy brak alkoholików wśród Żydów (Keller, 1970), o którym sądzi się, że ma podłoże genetyczne (Bray i in., 2010), podczas gdy w rzeczywistości alkoholizm w Izraelu jest poważnym problemem (Efrati, 2014). Mamy nadzieję, że artykuły opublikowane w ramach tego tematu będą cenne dla przyszłych stypendiów.

Funding

EE był częściowo wspierany przez The Royal Society International Exchanges Award dla EE i Michaela Neely (IE140020), MRC Confidence in Concept Scheme award 2014-University of Sheffield dla EE (Ref: MC_PC_14115), oraz National Science Foundation grant DEB-1456634 dla Tatiany Tatarinovej i EE.

Author Contributions

Autor potwierdza, że jest jedynym współautorem tej pracy i zatwierdził ją do publikacji.

Conflict of Interest Statement

EE jest konsultantem DNA Diagnostic Centre.

.