Kontekst: Narażenie na umiarkowane do wysokich dawek promieniowania jonizującego jest jedynym ustalonym środowiskowym czynnikiem ryzyka raka tarczycy oraz nowotworów mózgu i ośrodkowego układu nerwowego. Biorąc pod uwagę wysokie rozpowszechnienie i częstotliwość narażenia na stomatologiczne promieniowanie rentgenowskie w ciągu całego życia, które jest najczęstszym źródłem narażenia na promieniowanie diagnostyczne w populacji ogólnej, nawet niewielki związany z tym wzrost ryzyka zachorowania na raka miałby istotne znaczenie dla zdrowia publicznego. Mając na celu informowanie o praktyce klinicznej i wytycznych, dokonaliśmy syntezy aktualnych dowodów epidemiologicznych dotyczących związku między stomatologicznym promieniowaniem rentgenowskim a ryzykiem zachorowania na raka tarczycy, oponiaka i inne nowotwory regionu głowy i szyi.

Metody: Bazy danych Medline, Embase i Web of Science zostały przeszukane w celu zidentyfikowania kwalifikujących się badań. Wyodrębniono sumaryczne ilorazy szans/szacunki ryzyka względnego i przedziały ufności, a łączne współczynniki ryzyka (RR) dla każdego nowotworu obliczono przy użyciu metaanalizy efektów losowych.

Wyniki: W wyniku przeszukania literatury zidentyfikowano 5537 publikacji; spośród nich do syntezy włączono 26 badań obejmujących 10 868 chorych na nowotwory. Metaanaliza efektów losowych, oparta na siedmiu badaniach raka tarczycy (sześć przypadków/kontrola, jedno badanie kohortowe) i ośmiu badaniach oponiaka (wszystkie przypadki/kontrola), wykazała, że wielokrotne (lub powtarzające się) narażenie na stomatologiczne promieniowanie rentgenowskie było istotnie związane ze zwiększonym ryzykiem raka tarczycy (połączone RR = 1,87 ) i oponiaka (połączone RR = 1,53 ). Nie stwierdzono związku z glejakiem, a badań dotyczących innych nowotworów regionu głowy i szyi było zbyt mało, aby można było przeprowadzić znaczącą metaanalizę.

Wnioski: W oparciu o metaanalizę retrospektywnych badań typu case/control, wyniki te dostarczają pewnego wsparcia dla hipotezy, że wielokrotna (lub powtarzająca się) ekspozycja na stomatologiczne promieniowanie rentgenowskie może być związana ze zwiększonym ryzykiem raka tarczycy i oponiaka. Badania te nie uwzględniały dawek dla poszczególnych narządów i wieku w momencie ekspozycji, a także podlegają tendencyjności związanej z pamięcią i innym ograniczeniom. Co więcej, narażenie tarczycy z czasem znacznie się zmniejszyło dzięki zastosowaniu osłon na tarczycę i ulepszonej technologii/sprzętu. Konieczne są badania prospektywne, oparte na rejestrach zdjęć rentgenowskich zębów i obserwacji pacjentów, w celu dalszego testowania hipotezy i wyjaśnienia możliwego ryzyka nowotworów związanego z radiografią stomatologiczną, ponieważ chociaż ryzyko na poziomie indywidualnym, zwłaszcza przy zastosowaniu ulepszonej technologii/sprzętu, jest prawdopodobnie bardzo niskie, odsetek populacji narażonej jest wysoki. Biorąc pod uwagę, że około jedna trzecia populacji ogólnej w krajach rozwiniętych jest rutynowo narażona na jedno lub więcej zdjęć rentgenowskich zębów rocznie, wyniki te świadczą o potrzebie jak największego ograniczenia narażenia na promieniowanie diagnostyczne.

.