1st February 2019 By Mr. Sam Rajaratnam FRCS (Tr. & Ortho)

Nierzadko zdarza się, że słyszy Pan/Pani odgłosy klikania lub zgrzytania wydawane przez protezę stawu kolanowego. Może to brzmieć niepokojąco, tak jakby coś było nie tak z kolanem i nie było ono bezpieczne, jednak nie ma się czym martwić.
Jest to często naturalny dźwięk wydawany przez metalowe lub plastikowe powierzchnie protezy stawu kolanowego, które się ze sobą stykają. Zazwyczaj można go skorygować poprzez zmianę sposobu wykonywania czynności, takich jak zmiana sposobu wstawania z krzesła lub zmiana rodzaju wykonywanych ćwiczeń. Hałas zwykle ustaje po pewnym czasie. Jeśli jednak tak się nie stanie, hałas może wynikać z innych przyczyn. Ponadto, jeżeli odczuwa Pan(i) ból, obrzęk lub dyskomfort związany z kolanem, lub jeżeli kolano wykazuje jakiekolwiek nietypowe zniekształcenia, należy skontaktować się z chirurgiem ortopedą.

Dlaczego klika?

Klikający lub trzaskający odgłos może być spowodowany wieloma możliwymi przyczynami. Może to być hałas wytwarzany przez metal i tworzywo sztuczne samej protezy lub może to być spowodowane przez ścięgna wokół stawu lub płyn w stawie kolanowym.

Struktura protezy kolana

W całkowitej artroplastyce stawu kolanowego, Państwa staw kolanowy zostanie zastąpiony sztucznym implantem. Istnieje wiele różnych marek i konstrukcji implantów wykonanych z różnych materiałów, takich jak tworzywo sztuczne, stop metali lub ceramika. Stosowany metal to stop na bazie tytanu lub kobaltu i chromu, a tworzywo sztuczne to polietylen o bardzo wysokiej masie cząsteczkowej. Pan Rajaratnam preferuje systemy kolanowe Persona i Vanguard (firmy Zimmer Biomet).

Typowo implant składa się z metalowego elementu, który mocuje się wokół dystalnego końca kości udowej i który jest rowkowany, aby rzepka mogła gładko poruszać się po jego powierzchni. Na proksymalnym końcu kości piszczelowej przymocowana jest płaska metalowa platforma, często za pomocą trzpienia podstawowego, który pasuje do kości piszczelowej. Pomiędzy kością udową a piszczelą znajduje się poduszka dystansowa z tworzywa sztucznego polietylenowego, na której może poruszać się koniec kości udowej. Wewnętrzna powierzchnia rzepki jest czasami zastąpiona warstwą polietylenu w kształcie pastylki lub kopuły. Proteza jest tak zaprojektowana, że ruchoma część metalowa przylega do części z tworzywa sztucznego, co zapewnia płynniejszy ruch i dłuższą żywotność protezy. Różni chirurdzy stosują różne metody mocowania implantu, ale mocowania są niezmiennie bardzo solidne i bardzo rzadko zdarza się, aby ruch w jednostce implantu był przyczyną odgłosu kliknięcia.

Co dzieje się w protezie kolana i powoduje jej kliknięcie?

Pierwszą i najbardziej oczywistą przyczyną odgłosu jest kontakt metalowego końca kości udowej z plastikową poduszką dystansową pomiędzy kością udową a piszczelą. Oryginalna gumowata chrząstka, która pokrywała końce kości udowej i piszczelowej i która działała jako amortyzator, nie jest już obecna. Dlatego może być słyszalny hałas metalu i plastiku działającego na siebie nawzajem.

Hałas może również pochodzić z działania nowej rzepki. Kiedy jest Pan w pozycji stojącej, istnieje przestrzeń pomiędzy wewnętrzną powierzchnią rzepki a metalową powierzchnią końca kości udowej. Podczas wysuwania nogi rzepka odsuwa się, a następnie klika z powrotem w kierunku metalowego implantu kości udowej. Odgłos kliknięcia nie występuje bezpośrednio po operacji, ponieważ obrzęk stawu powoduje, że wszystkie elementy ściśle do siebie przylegają. W miarę zmniejszania się obrzęku dochodzi do zwiększenia ruchu pomiędzy rzepką a metalowym końcem kości udowej i słyszalny jest odgłos kliknięcia. Po rehabilitacji, czyli po około 3 miesiącach, staw pracuje normalnie i nie powinno być słychać odgłosu klikania. Nie powinien występować ból związany z tym zjawiskiem.

Również ścięgna mogły stać się luźne po operacji i nie są wystarczająco silne, aby utrzymać wyuczony implant. Jednak w miarę jak mięśnie i ścięgna nogi będą się wzmacniać, tkanka ciała będzie rosnąć wokół implantu i pomoże osadzić go na miejscu, co również zmniejszy hałas pochodzący z protezy.

Hałas występujący miesiące lub lata po operacji

W miarę upływu czasu od operacji można oczekiwać, że prawdopodobieństwo wystąpienia hałasu pochodzącego z implantu będzie maleć. Jeśli jednak hałas pojawi się nagle po kilku latach użytkowania, może to być spowodowane poluzowaniem się części. Zużycie jest nieuniknione, a implant, który był idealnie dopasowany w momencie operacji, może nie być już tak ciasny po wielu latach użytkowania.

Innym powodem jest możliwość powstania tkanki bliznowatej w kolanie po zabiegu całkowitej plastyki stawu kolanowego. Może ona tworzyć gęstą tkankę włóknistą na tylnej powierzchni rzepki. Podczas zginania nogi ta włóknista masa zostaje uwięziona w wycięciu kości udowej na końcu kości udowej. Kiedy kolano jest wyprostowane, masa włóknista wyskakuje z wycięcia, wydając przy tym trzaskający dźwięk. Jest to bolesne schorzenie znane jako „zespół trzaskającej rzepki”. Schorzenie to można wyleczyć za pomocą leczenia artroskopowego.

Jeśli uda się Panu(i) zachować maksymalną elastyczność kolana oraz wzmocnić mięśnie i siłę, istnieje największa szansa na uzyskanie pomyślnego wyniku leczenia. Fizjoterapia jest zawsze pomocna po operacji wymiany stawu kolanowego, ale jeśli w ogóle niepokoją Państwa odgłosy, zwłaszcza jeśli towarzyszy im ból, obrzęk, deformacja stawu lub jeśli rana nie goi się prawidłowo, powinni Państwo skonsultować się z chirurgiem ortopedą.

.