Pierwszy smak podróżniczego stylu życia Mozarta przyszedł w 1762 roku, a wraz z nim muzyczne odkrycia i choroby, jego pierwszy solowy koncert i epicki, objazdowy plan podróży po kraju.

1762 – Mozart po raz pierwszy odwiedza Wiedeń

W pewnym sensie rok 1762 jest dla nas trudny do ogarnięcia. Nie było to najbardziej doniosłe 12 miesięcy w światowym kalendarzu. Rousseau napisał swoją Umowę społeczną, caryca Rosji Elżbieta zmarła, a jej następcą został Piotr III, a następnie, po jego zabójstwie, Katarzyna II. Podczas gdy artysta George Stubbs malował „klacze i źrebięta”, Gluck wystawiał w Wiedniu swoją operę „Orfeusz i Eurydyka”, a Beau Nash „tańczył” po raz ostatni, zanim zszedł ze swego śmiertelnego zwoju. W grudniu rodzina udała się do Pressburga, obecnie znanego jako Bratysława. Do swojego domu w Salzburgu wrócili około 20 dni później, ponownie przez Wiedeń. Nawet po powrocie Mozart był wciąż chory i przykuty do łóżka z gorączką reumatyczną. Próba generalna przed głównymi podróżami Mozarta sugerowała, że nie wszystko będzie gładko płynąć, kiedy w końcu zdecydują się wyruszyć w drogę na dłuższy czas. Ale kiedy zdecydują, że jest to dobry czas na podróż? Mimo że sprawy nie układały się najlepiej, Leopold zaskakująco uznał, że nadszedł właściwy moment.

1763 – cudowne dziecko w drodze

Mozart miał spędzić 3 lata w drodze, grając dla książąt i baronów, cesarzy i cesarzowych, królów i królowych. Mozart miał wyruszyć w trasę koncertową, która miała objąć 17 miast w siedmiu różnych krajach. napisał:
„Wszyscy byli zdumieni. To kolejny dar od Boga – taki, jakim wielu ludzi zostaje obdarzonych dopiero po ciężkiej pracy.”
Minipodróż do Wiednia w 1762 roku pozwoliła Leopoldowi schować równowartość dwuletniej pensji na salzburskim koncie bankowym, więc byli w stanie przeżyć we względnym komforcie przez dość długi czas. Przybyli do Monachium w czerwcu i dali cztery koncerty, prawdopodobnie Mozart i Nannerl grali razem na wszystkich z nich. Jeden z koncertów odbył się wieczorem 13 czerwca 1763 roku. Trwał on od godziny 20 do 23. Była to ciężka praca dla dwojga młodych ludzi, ale ten rodzaj pracy pozostanie z Mozartem przez całe jego życie. „Frankfurt, 20 sierpnia 1763 roku.
Graliśmy koncert 18-go, który był wspaniały. Wszyscy byli zdumieni. Dzięki Bogu, jesteśmy zdrowi i, gdziekolwiek pójdziemy, podziwiani. Co do małego Wolfgangerla, jest zadziwiająco szczęśliwy, ale i niegrzeczny. Mała Nannerl nie jest już w jego cieniu i gra teraz z taką wprawą, że świat mówi o niej i zachwyca się nią.”
W pierwszym z wielu „występów na rozkaz”, ojciec niemieckiego poety i myśliciela, Johanna Wolfganga von Goethego, zaprosił dwoje cudownych dzieci, aby wystąpiły dla niego, płacąc Leopoldowi za ten przywilej cztery guldeny i siedem kreuzerów. Do września 1763 roku dotarli do Koblencji, skąd Leopold napisał, niemal z niedowierzaniem, do swojego gospodarza:
„Mieszamy się tylko z arystokratami i innymi wybitnymi ludźmi… uczciwie!”
Z tego miejsca Magiczna Wycieczka Tajemnic Mozarta ruszyła dalej przez Brukselę do Paryża. Za życia Mozarta stolica Francji była, jak to często bywało w historii, jednym z ważnych centrów muzycznej doskonałości. W podobny sposób, jak dzisiejsze gwiazdy pop chcą „złamać” Amerykę, tak muzycy klasyczni, a w szczególności kompozytorzy, czuli potrzebę podbicia Paryża, choćby dla osobistej dumy.
Mozart przybył do Paryża 18 listopada. Wraz z rodziną miał tam pozostać przez 5 miesięcy. Aby udowodnić, że przechwałki Leopolda zawarte w liście z Koblencji były rzeczywiście prawdziwe, pozwolono rodzinie zamieszkać przy Rue St Antoine, w domu hrabiego Maksymiliana Emanuela Franza von Eyck, a 1 stycznia 1764 roku dali koncert dla Ludwika XV. Rzeczywiście, przy pewnej szczególnej okazji, kiedy Mozart jadł obiad z królową, mówi się, że stał przy niej, całując ją w rękę, podczas gdy ona karmiła go kęsami jedzenia. Reputacja Mozartów wyprzedzała ich i byli fetowani przez arystokrację, gdziekolwiek się pojawili.

1764 – jego pierwsza kompozycja i londyńskie życie

W 1764 roku w Paryżu miało miejsce doniosłe wydarzenie dla muzyki klasycznej. Ukazała się sonata skrzypcowa, składająca się z pięciu części: pierwsza była szybka, druga wolna, po niej następowały dwa menuety i ostatnia część szybka. 8-letni Mozart przeszedł drogę od wykonawcy do kompozytora. To była jego pierwsza opublikowana muzyka, jego Opus 1.
Świeżo po tym triumfie, 23 kwietnia, rodzinny autobus bojowy ruszył do Londynu. Jeśli odwiedzisz Londyn, znajdziesz trzy tablice pokazujące, gdzie Mozart się zatrzymał. Pierwsza z nich znajduje się na Cecil Court 19, na Leicester Square, gdzie rodzina po raz pierwszy zatrzymała się nad czymś, co wtedy było zakładem fryzjerskim, ale od tego czasu stało się, jakże trafnie, sklepem muzycznym. Następnie przenieśli się na 20 Frith Street w sercu Soho. W tamtych czasach była to Thrift Street, a rodzina zamieszkała u pana Thomasa Williamsona, producenta gorsetów. Na ścianie domu, który znajduje się bardzo blisko innego budynku o ogromnym dziedzictwie muzycznym, widnieje obecnie niebieska tablica: Ronnie Scott’s Jazz Club.
Leopold, który był sprytny nie tylko w wystawianiu swoich małych geniuszy, ale także w ich marketingu, wyświetlał plakaty, aby przyciągnąć odpowiedni rodzaj publiczności do ich koncertów. Niektóre z tych ogłoszeń były adresowane do członków „szlachty i gentry”. Inne miały charakter freak show, tak jakby Leopold promował objazdowy cyrk.
Marketing najwyraźniej zadziałał. Zostali przyjęci przez samego Jerzego III i dali wiele koncertów. Każdy, kto był kimkolwiek, od szlachty po rodzinę królewską, był oczarowany Mozartem, cudownym chłopcem. Leopold rozkoszował się całą tą uwagą i bez wątpienia był wdzięczny za twarde pieniądze, które generowało jego potomstwo. Król podarował mu muzykę Wagenseila, Bacha, Abla i Haendla, a on zagrał je wszystkie od pierwszego wejrzenia. Na organach należących do króla grał tak dobrze, że mówiono, iż jego gra na organach jest lepsza od gry na fortepianie. Następnie akompaniował królowej w pieśni, a flecistce w utworze na flet i fortepian. „Krótko mówiąc, jego wiedza, gdy opuszczał dom, jest tylko cieniem jego wiedzy teraz. To nie do uwierzenia…”
Życie w śródmiejskim Soho najwyraźniej nie odpowiadało konstytucji Leopolda i zaczął się on źle czuć. Postanowił przenieść rodzinę w miejsce, gdzie powietrze było czystsze i gdzie były zielone pola. To miara tego, o ile większe jest miasto Londyn w porównaniu z XVIII wiekiem, ponieważ to właśnie Chelsea pasowała do tego projektu. Zatrzymali się przy 180 Ebury Street, o czym do dziś świadczy tablica na ścianie domu. Przybyli 6 sierpnia i zanim wyjechali we wrześniu, Mozart przekroczył ważny kamień milowy: napisał swoją pierwszą symfonię.
W dzisiejszych czasach znawcy muzyki w żadnym wypadku nie uważają I Symfonii Mozarta za dzieło dojrzałe, niemniej jednak jest to symfonia. Bardzo łatwo jest zapomnieć, jak młody był Mozart i przez cały czas trwania naszego Przyjaznego Przewodnika musimy zatrzymywać się, by przypomnieć sobie o jego wieku w różnych kluczowych momentach. To jest jeden z nich. Miał on, nie zapominajmy, wciąż tylko 8 lat.
Jednym z powodów, dla których Londyn był sceną tego ważnego punktu orientacyjnego, może być fakt, że miasto to było w tym czasie domem dla członka klanu Bachów. Johann Christian Bach był synem słynnego Johanna Sebastiana Bacha. Przybył do Anglii w 1762 roku w wieku 27 lat i już nigdy nie wrócił do domu. Jego pierwsza opera w stolicy, Orione, tak zaimponowała władzom, że natychmiast został mianowany Mistrzem Muzyki Królowej Charlotty. J.C. Bach został przedstawiony Mozartowi po jego przybyciu i wkrótce zaprzyjaźnili się. Jak Leopold wspomniał mimochodem w liście do domu:
„Mozart przesyła najlepsze życzenia ze stołka fortepianowego, gdzie, jak piszę, gra przez trio Kapelmistrza Bacha.”
J.C. Bach napisał 90 symfonii i bez wątpienia miał swój udział w przekonaniu płomiennego 8-letniego Mozarta, by samemu się zanurzyć. Muzyczny przypis: chociaż J.C. Bach był płodny, jeśli chodzi o pisanie symfonii, to jego starszy brat C.P.E. Bach napisał to, co później zostanie uznane za ważne przykłady gatunku.

1765 – z Londynu do Calais i pierwszy koncert solowy

27 stycznia 1765 roku Mozart obchodził swoje dziewiąte urodziny. Leopold, który zawsze starał się postępować właściwie na każdym „terytorium”, na którym się znaleźli, kazał Mozartowi zadedykować królowej Charlotcie trzy sonaty fortepianowe. Przez kilka miesięcy ich pobytu w Londynie Leopold czuł, że jego ciężka praca została wynagrodzona bardziej niż w jakimkolwiek innym miejscu:
„Na każdym dworze, to prawda, przyjmowano nas zadziwiająco łaskawie, ale to, czego doświadczyliśmy w Anglii, przewyższa całą resztę.”
Jako biznesowy mózg całego mozartowskiego przedsięwzięcia, to właśnie Leopold w 1765 roku zabrał się do pracy z dwójką dzieci, grając koncerty, by odzyskać część pieniędzy wydanych na rachunki za leczenie. Po zagraniu jednego koncertu w lutym, Mozart i Nannerl zostali wynajęci w londyńskim pubie o nazwie Swan and Harp na cały tydzień koncertów. Para grała od południa do godziny 3 codziennie przez 7 dni, aby nadrobić stracony czas.
Kiedy w końcu opuścili Londyn, musieli być zdruzgotani. Wracali przez wieś Kent, zatrzymując się w Canterbury i Dover. Leopold napisał, że Mozart, pomimo choroby i zmęczenia, marzył o nowym dziele dla „młodzieży”:
„Jego umysł jest teraz zajęty operą, którą ma nadzieję wystawić z powrotem w Salzburgu, tylko z młodzieżą. Pomagałem mu wybrać młodych ludzi, których mógłby zapisać do swojej orkiestry.”
1 sierpnia rodzina przybyła do Calais, gdzie czekał na nich autokar gotowy zabrać ich do Lille. W Lille zarówno ojciec, jak i syn byli chorzy, Leopold na anginę. Zanim dotarli do Hagi we wrześniu, Nannerl wpisała się na listę inwalidów trzy z czterech, zapadając na tyfus jelitowy. W rezultacie powracający do zdrowia Mozart został zmuszony do zagrania swojego pierwszego w życiu koncertu solowego. Wszystko poszło dobrze. Wydał też sześć sonat skrzypcowych. Do tego czasu, bez wątpienia za namową ojca, nauczył się już grać na tym instrumencie.

Odkryj biografię Mozarta: kończy się tournée, zaczyna komponowanie (1766-1769)>

.