Auschwitz: Key Dates

January 25, 1940
The SS decides to construct a concentration camp near Oswiecim (Auschwitz).

May-June, 1940
The first prisoners arrive at Auschwitz. 20 maja 1940 r. przybywa transport około 30 więźniów niemieckich, zaliczanych do kategorii „przestępców zawodowych”. Zostali oni wytypowani przez SS z obozu koncentracyjnego Sachsenhausen pod Berlinem. Niespełna miesiąc później, 14 czerwca, władze niemieckie w okupowanej Polsce deportują do Auschwitz 728 polskich więźniów z więzienia w Tarnowie. Jest to pierwszy z wielu transportów Polaków do obozu Auschwitz.

1 marca 1941
Reichsfuehrer SS i szef niemieckiej policji Heinrich Himmler dokonuje inspekcji w Oświęcimiu (Auschwitz). Ponieważ pobliskie fabryki wykorzystują więźniów do pracy przymusowej, Himmler obawia się o pojemność więźniów w obozie. Podczas tej wizyty nakazuje zarówno rozbudowę obiektów obozu Auschwitz I do 30.000 więźniów, jak i budowę obozu w pobliżu Birkenau dla spodziewanego napływu 100.000 radzieckich jeńców wojennych. Himmler nakazuje również dostarczenie z obozu 10 000 więźniów do pracy przymusowej przy budowie kompleksu fabrycznego I.G. Farben w Dworach, oddalonych o około milę. Himmler złoży kolejne wizyty w Auschwitz w 1942 roku, kiedy to będzie świadkiem uśmiercania więźniów w komorach gazowych.

3 września 1941 roku
Pierwsze gazowanie więźniów ma miejsce w Auschwitz I. SS testuje gaz Cyklon B, zabijając 600 radzieckich jeńców wojennych i 250 innych chorych lub słabych więźniów. Próby odbywają się w prowizorycznej komorze gazowej w piwnicy bloku 11 w Auschwitz I. Cyklon B to handlowa nazwa krystalicznego cyjanowodoru, produkowanego przez I.G. Farben i używanego zwykle jako środek owadobójczy. Sukces” tych eksperymentów doprowadzi do przyjęcia Cyklonu B jako środka do zabijania w mającym powstać centrum zabijania Auschwitz-Birkenau.

25 stycznia 1942
Szef SS Heinrich Himmler informuje Richarda Gluecksa, inspektora obozów koncentracyjnych, że 100 000 żydowskich mężczyzn i 50 000 żydowskich kobiet zostanie deportowanych z Niemiec do Auschwitz jako robotnicy przymusowi.

15 lutego 1942 r.
Do KL Auschwitz I przybywa pierwszy transport Żydów z Bytomia (Beuthen) na przyłączonym do Niemiec Górnym Śląsku. Władze obozowe SS natychmiast po przybyciu transportu zabijają wszystkich przy użyciu gazu Cyklon B.

31 grudnia 1942
Niemieckie władze SS i policji deportują około 175 000 Żydów do Auschwitz w 1942 roku.

1 stycznia – 31 marca 1943
Niemieckie władze SS i policji deportują około 105 000 Żydów do Auschwitz.

29 stycznia 1943
Centralny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy nakazuje deportację do KL Auschwitz wszystkich wyznaczonych Romów (Cyganów) zamieszkałych na terenie Niemiec, Austrii oraz Protektoratu Czech i Moraw.

26 lutego 1943
Do KL Auschwitz przybywa pierwszy transport Romów (Cyganów) z Niemiec. Władze SS, nie rozdzielając rodzin, umieszczają ich na odcinku B-IIe KL Auschwitz-Birkenau, który staje się znany jako Zigeunerlager („obóz cygański”). Do końca 1943 r. zostanie tam osadzonych ponad 18 000 Romów. Ostatecznie aż 23 000 Romów zostanie deportowanych do kompleksu obozów w Auschwitz. Spośród nich około 21 000 zostanie zamordowanych w komorach gazowych lub umrze w wyniku głodu i chorób.

1 kwietnia 1943 – marzec 1944
Niemieckie władze SS i policji deportują do Auschwitz około 160 000 Żydów.

2 maja 1944
Dwa pierwsze transporty węgierskich Żydów przybywają do Auschwitz.

6 lipca 1944
Deportacja węgierskich Żydów zostaje wstrzymana na rozkaz regenta Miklosa Horthy’ego. Ostatni transport z Węgier przybywa 11 lipca.

2 sierpnia 1944
Władze obozowe SS mordują ostatnich mieszkańców – do 5 tysięcy – tzw. cygańskiego obozu rodzinnego w Auschwitz-Birkenau. W sumie SS zamordowało co najmniej 19 000 z 23 000 Romów (Cyganów) deportowanych do kompleksu obozów koncentracyjnych Auschwitz.

Kwiecień 1944 – listopad 1944
Władze SS i Policji deportują do Auschwitz ponad 585 000 Żydów.

7 października 1944
Członkowie „oddziału specjalnego” więźniów żydowskich (Sonderkommando), którzy zostali zmuszeni do usuwania ciał z komór gazowych i obsługi krematoriów, wywołują powstanie. Udaje im się wysadzić krematorium IV i zabić kilku strażników. Kobiety więźniarki przemycały proch z pobliskich fabryk dla członków Sonderkommando. SS szybko tłumi bunt i zabija wszystkich członków Sonderkommando. 6 stycznia 1945 roku, na kilka tygodni przed wyzwoleniem obozu przez wojska radzieckie, SS wiesza również cztery kobiety, które przemycały proch do obozu.

25 listopada 1944
W miarę zbliżania się wojsk radzieckich szef SS Heinrich Himmler nakazuje zniszczenie komór gazowych i krematoriów w Auschwitz-Birkenau. Podczas tej próby SS zniszczenia dowodów masowych mordów więźniowie będą zmuszeni do demontażu i wysadzania obiektów w powietrze.

12 stycznia 1945
Ofensywa radziecka przełamuje niemiecką obronę na Wiśle; wojska radzieckie zajmują Warszawę i szybko posuwają się w kierunku Krakowa i Oświęcimia.

17-27 stycznia 1945
W miarę zbliżania się jednostek radzieckich SS ewakuuje na zachód więźniów kompleksu obozów koncentracyjnych Auschwitz. Dziesiątki tysięcy więźniów, głównie Żydów, zmuszonych jest do marszu do miast Wodzisławia i Gliwic w zachodniej części Górnego Śląska. Podczas marszu strażnicy SS rozstrzeliwują wszystkich, którzy nie mogą iść dalej. W Wodzisławiu i Gliwicach więźniowie zostają umieszczeni w nieogrzewanych pociągach towarowych i wywiezieni do obozów koncentracyjnych w Niemczech, przede wszystkim do Flossenbürga, Sachsenhausen, Gross-Rosen, Buchenwaldu i Dachau oraz do Mauthausen w Austrii. W sumie w marszach śmierci z systemu obozowego Auschwitz zostaje wywiezionych blisko 60 tysięcy więźniów. Podczas tych marszów ginie nawet 15 tysięcy. Kolejne tysiące zginęły w dniach poprzedzających ewakuację.

27 stycznia 1945
Do kompleksu obozowego Auschwitz wkraczają wojska radzieckie i uwalniają około 7 tysięcy więźniów przebywających w obozie. W czasie istnienia KL Auschwitz władze obozowe SS zgładziły blisko milion Żydów z całej Europy. Wśród innych ofiar było około 74 000 Polaków, około 21 000 Romów (Cyganów) i około 15 000 radzieckich jeńców wojennych.

Wyzwolenie Auschwitz: Film Footage

Ostatnio edytowano: Aug 3, 2006

Author(s): United States Holocaust Memorial Museum, Washington, DC