Patiënten met knieartrose hebben een verminderde functionele capaciteit en spierfunctie. Dit betekent dat ze niet kunnen voetballen of lange wandelingen kunnen maken, ofwel omdat ze een ernstige acute blessure hebben opgelopen, ofwel omdat de artritis zijn tol heeft geëist van de knie.

Veel kniepatiënten ervaren pijn in hun knie, zelfs na twee knieoperaties die bedoeld zijn om de pijn weg te nemen.

In veel gevallen is de tweede van deze operaties overbodig. Een nieuwe studie toont aan dat als u langdurig pijn lijdt door bijvoorbeeld knieartrose, u de pech kunt hebben dat u gevoelig wordt voor pijn.

Dit betekent dat uw pijn blijft bestaan, zelfs nadat de chirurgen de oorzaak van de pijn hebben weggenomen.

“Het is uiterst belangrijk dat we nu een mogelijke oorzaak hebben gevonden waarom patiënten pijn blijven voelen na twee knieoperaties. In dit stadium is het niet noodzakelijkerwijs de knie die de pijn veroorzaakt. Het kan zijn dat er een verandering is opgetreden in de gevoeligheid van het centrale zenuwstelsel,” zegt professor Thomas Graven-Nielsen van de Universiteit van Aalborg in Denemarken, die een van de onderzoekers was achter de nieuwe studie, die is gepubliceerd in het tijdschrift Pain.

Komende pijn activeert het centrale zenuwstelsel

Langdurige, terugkerende pijn in de knie kan ervoor zorgen dat ons centrale zenuwstelsel (CZS) iets te gevoelig wordt voor bijv.pijn elders in het lichaam – pijnen die niet als een grote last zouden hebben gevoeld als we de oorspronkelijke knieblessure niet hadden opgelopen.

De onderzoekers voerden twee studies uit om tot hun conclusies over pijnsensibilisatie te komen.

Zij onderzochten een mechanisme dat bijzonder gevoelig is voor veranderingen in het pijnsysteem. De deelnemers werden blootgesteld aan herhaalde en regelmatige druk van een drukmanchet, die normaal wordt gebruikt voor bloeddrukmetingen, die herhaaldelijk gedurende 1-2 seconden werd opgeblazen, zodat het druk uitoefende rond het been. Deze methode wekt pijn op, en laat de onderzoekers dus weten dat het CZS geactiveerd is.

“Als je jezelf herhaaldelijk met een naald op dezelfde plaats en met dezelfde druk prikt, zal de intensiteit van de pijn toenemen”, zegt Graven-Nielsen.

“Dit gebeurt omdat de hersenen of het ruggenmerg, ook wel het CZS genoemd, de plaats zijn waar de pijn zich ophoopt, in tegenstelling tot in de lokale zenuwen in spieren en gewrichten.”

Pijn verandert het CZS

In een voorbereidend experiment gebruikten de onderzoekers 15 gezonde proefpersonen. Hun CZS werd geactiveerd met herhaalde pijnsignalen en vervolgens werd de intensiteit van de pijn gemeten. De pijnervaring werd verergerd wanneer deze gepaard ging met kniepijn.

“Dit toont aan dat mensen met kniepijnen een sensitisatie van hun pijnsysteem kunnen ervaren, en dit experiment was de eerste stap om te begrijpen dat kniepijn deze veranderingen in ons CZS kan veroorzaken. Het toont aan dat de pijnen niet alleen een lokaal effect hadden,” zegt de professor.

Met andere woorden, de pijnsignalen veranderden de pijnregistratie ver weg van de lokale zenuwen, dat wil zeggen in het CZS.

Lange pijn maakt patiënten gevoeliger

In een ander experiment onderzochten de onderzoekers kniepatiënten die een osteoartritisoperatie hadden ondergaan. De patiënten hadden pijn gevoeld na de eerste operatie en hadden daarom een revisieoperatie ondergaan. Twintig van hen meldden dat ze geen pijn meer hadden. De andere 20 hadden geen baat bij de operatie en bleven pijn voelen.

Er werd beide groepen gevraagd naar hun ervaring met pijn. De groep die baat had bij de operatie schatte dat de pijn, na herhaalde drukstimulatie rond het been, niet zo intens was als gerapporteerd door de groep die geen baat had bij de operatie. Als proefpersonen in de laatste groep nog steeds pijn in de knie voelden, was de pijn van herhaalde drukstimulatie intenser.

De onderzoekers gebruikten dezelfde methode om het CZS te activeren als in het voorafgaande experiment. Hier waren de patiënten met terugkerende kniepijnen ook veel gevoeliger voor pijn elders in het lichaam.

Dit betekent dat de tweede operatie hoogstwaarschijnlijk geen effect heeft gehad op deze patiënten. De patiënten bleken gevoelig te zijn geworden voor pijn.

Nieuwe pijnen kunnen overgevoeligheid in stand houden

Graven-Nielsen zegt dat de nieuwe bevindingen het in de toekomst mogelijk kunnen maken om patiënten met chronische pijn te screenen om te bepalen of het zin heeft om een mogelijke oorzaak van de pijn weg te nemen door middel van een operatie.

“Als je een patiënt hebt die overgevoelig is geworden voor pijn, dan moet die patiënt misschien geen tweede operatie ondergaan. Ofwel omdat de overgevoeligheid het verklaart, ofwel omdat de operatie nog meer pijnprikkels opwekt die de verandering van overgevoeligheid in stand kunnen houden.”

De onderzoekers kunnen nog niet zeggen of het overgevoelige CZS een blijvende aandoening is of dat het op de lange termijn kan worden verbeterd. Ze kunnen ook niet verklaren waarom sommige patiënten deze overgevoeligheid ontwikkelen en anderen niet.

Ze weten wel dat extra pijn na bijvoorbeeld een operatie de overgevoeligheid in stand kan houden bij degenen die de pech hebben er last van te krijgen.

Lees de Deense versie van dit artikel op videnskab.dk

Vertaald door: Dann Vinther

Wetenschappelijke links

• “Experimental Knee Pain Evoke Spreading Hyperalgesia and Facilitated Temporal Summation of Pain”, DOI: 10.1111
• “Widespread sensitization in patients with chronic pain after revision total knee arthroplasty”, DOI: 10.1016

• Thomas Graven-Nielsen’s profiel

Related content