Gulliver in Lilliput (1982)

De gelukkigen die Jonathan Swift’s altijd populaire roman Gulliver’s Travels hebben gelezen, weten dat het nog steeds een satirisch meesterwerk van de wereldliteratuur is, maar zullen niet veel herkennen van deze grillige uitvergroting van het openingsboek van de klassieker waarin de schipbreuk lijdende zeechirurg gestrand is op het kleine eiland Lilliput, een land waar alle verhoudingen op een schaal van één duim op twaalf van de lezer staan. Aangezien het verhaal in de eerste persoon wordt verteld door Lemuel Gulliver, en zijn omstandigheden fysiek zo buitengewoon zijn, is het een moeilijk stuk om te verfilmen anders dan door animatie, en deze merkwaardige, nogal onsamenhangende poging richt zich eigenlijk niet op Gulliver zelf, maar op een minder belangrijk personage uit de roman, Lady Flimnap (Elisabeth Sladen), een koket lid van het Lilliputiaanse koninklijke hof, echtgenote van een bedrogen dominee, een dame waarvan we moeten geloven dat ze verliefd wordt op de minzame reus uit Wapping. Sladen is een bekwame vertolkster en de romantische intriges in haar rol zorgen voor een aangenaam verhaal, maar Swifts scherpzinnige visie komt zelden uit de verf. Zelfs het beroemde argument over de vraag aan welke kant van een ei een eitje moet worden gebroken, wordt op een terloopse en bijna letterlijke manier behandeld, Swift’s bijtende satire wordt vooral een romantisch conflict tussen Lady Flimnap en Lilliput’s koningin Smilinda (Linda Polan), die elk hunkeren naar Lemuel’s aandacht, terwijl de militaire acties tussen Lilliput en haar oorlogszuchtige buurland Blefescu alleen verbaal en met lijntekeningen worden behandeld, voornamelijk als gevolg van het beperkte budget van de film. Geproduceerd voor de BBC met een teleplay van regisseur Barry Letts, een oude rot in dit soort “adaptaties”, onderscheidt het werk zich door een flinke dosis verbale en visuele humor, inclusief kunstige woordspelingen die de tijd van Swift accuraat weergeven, en hoewel een kijker zal erkennen dat deze film slechts een marginale afspiegeling is van het origineel, is er hier toch veel om van te genieten. Deze voordelen zijn onder meer het solide spel van een veteranencast van BBC-acteurs die baat heeft bij weinig herhalingen, een goed gemaakte en passende score van Stephen Deutsch, bekwame make-up van Pamela Meager en, hoewel niet alle kostuums voor deze productie zijn ontworpen, zijn die welke zijn gemaakt en geselecteerd door Amy Roberts verrukkelijk voor een film die, in aanmerking nemend dat het in de kern een klucht is, plezier brengt over de gehele lengte; het reist nogal rond Swift, maar is vermakelijk op zijn eigen voorwaarden.