Eén op de drie vrouwen in het Verenigd Koninkrijk zal in haar leven een abortus ondergaan. Maar ondanks het feit dat het een veel voorkomende medische ingreep is, wordt abortus – die deze maand 50 jaar geleden gedeeltelijk werd gelegaliseerd – in de media en elders nog steeds op allerlei manieren gestigmatiseerd, wat betekent dat er zelden over wordt gesproken.

Eén abortus kan worden gezien als een redelijke “get out of jail free”-kaart; het hebben van meer dan één abortus wordt vaak voorgesteld als voorbij de grenzen van het toelaatbare. Een vrouw kan misschien één keer besluiten dat zij een zwangerschap niet kan voortzetten, maar als zij dat meer dan één keer doet, getuigt dat van onverantwoordelijkheid, roekeloosheid en het niet gebruiken van voorbehoedsmiddelen.

Wij hebben onlangs onderzoek gedaan onder vrouwen in Schotland die meer dan één abortus hebben ondergaan. Onze bevindingen legden de vinger op enkele belangrijke belemmeringen waarmee vrouwen die een abortus willen ondergaan, worden geconfronteerd en die niet worden onderkend vanwege algemeen heersende veronderstellingen. Deze hebben betrekking op problemen met anticonceptie, geweld tegen de partner, levenswensen en sociale of economische achterstand. En wat hebben deze problemen met elkaar gemeen? Het zijn allemaal factoren waarover een vrouw weinig of geen controle heeft, en die worden verergerd door gevoelens van schaamte en stigmatisering.

Problemen met anticonceptie

Het vinden van het juiste voorbehoedsmiddel kan voor sommige vrouwen moeilijk zijn; de opties blijven relatief beperkt, en de bijwerkingen kunnen storend zijn en onaangenaam grimmig. Bovendien werkt anticonceptie niet altijd, en de last om ervoor te zorgen dat het wel werkt, valt nog steeds onevenredig zwaar op vrouwen.

Wat sommigen misschien het meest verbaast, is dat de meeste vrouwen in ons onderzoek voorbehoedsmiddelen gebruikten toen ze zwanger werden – vooral degenen die al eerder een abortus hadden ondergaan. Voor de meeste ondervraagden was het falen van condooms of de pil de oorzaak van hun meest recente zwangerschap. Velen hadden in het verleden andere “langwerkende” methoden geprobeerd, zoals anticonceptie-implantaten of intra-uteriene apparaten, maar hadden daarbij problemen ondervonden. Dit wijst erop dat vrouwen abortus niet “als anticonceptie” beschouwen, maar dat zij problemen hebben om een methode te vinden die bij hen en hun partner past en werkt.

Huiselijk geweld

Het verband tussen intiem partnergeweld en abortus wordt al lang erkend, en het personeel van abortusklinieken is opgeleid om uit te kijken naar tekenen van een gewelddadige relatie. We ontdekten dat voor veel vrouwen die meer dan één abortus wilden uitvoeren, ervaringen met gewelddadige of controlerende relaties gebruikelijk waren en bijdroegen aan hun beslissing om ten minste één keer een zwangerschap te beëindigen.

Voor sommigen hield dit in dat de partner weigerde condooms te gebruiken of de vrouw de pil te laten gebruiken. Voor anderen leidde toenemend lichamelijk geweld tot de beëindiging van een geplande zwangerschap, of betekende het dat abortus de enige manier was om de banden met een agressieve of gewelddadige man te verbreken.

Belangen en nadelen

Voorvechters van reproductieve rechten wijzen er vaak op dat de macht om te beslissen of en wanneer een zwangerschap te hebben fundamenteel is voor gendergelijkheid. Vrouwen moeten zelf kunnen beslissen of en wanneer zij zwanger willen worden om het soort leven te kunnen leiden dat zij willen.

Vraagstukken in verband met levenswensen en sociale of economische achterstand speelden meer dan eens een grote rol in de beslissing van vrouwen om abortus te laten plegen, waarbij velen het feit dat zij geen eigen huis hadden, nog voltijds onderwijs volgden en carrière maakten of andere levensambities koesterden, aanvoerden als redenen waarom zij niet zwanger wilden worden. Uit hun ervaringen bleek dat zorgverplichtingen, bezorgdheid over bestaande kinderen en financiële instabiliteit ook belangrijke factoren waren.

‘Hier ben ik weer’

Het feit dat vrouwen steeds vaker proberen om abortusmedicijnen via internet te verkrijgen, heeft onlangs de aandacht getrokken. Voor sommige vrouwen die we spraken, was dit vooral het geval omdat ze zich zo ongemakkelijk voelden dat ze naar hun plaatselijke abortusdienst moesten terugkeren, toegeven dat het opnieuw was gebeurd en geconfronteerd worden met wat volgens hen een negatief oordeel van de gezondheidswerkers zou zijn. Voor sommigen die wel naar de dienst terugkeerden, was deze houding maar al te reëel.

Naast degenen die online naar opties zochten, hadden veel vrouwen met wie we spraken voorafgaand aan hun zwangerschap ook te kampen gehad met ernstige gezondheidsproblemen, waaronder ernstige angsten en depressies. Hun behoefte om prioriteit te geven aan hun eigen gezondheid had bijgedragen aan hun besluit om een abortus te laten uitvoeren. Helaas hadden de schaamtegevoelens als gevolg van het stigma rond abortus op hun beurt op korte termijn een negatieve invloed op hun geestelijk welzijn. Voor sommigen betekende dit dat ze zich niet in staat voelden om met vrienden of familie te praten, zelfs als die hen eerder hadden gesteund, uit angst te worden veroordeeld omdat ze dezelfde “fout” weer zouden maken.

Waar dit allemaal op wijst is dat er minder aandacht moet zijn voor het aantal abortussen dat vrouwen ondergaan en minder oordelen over degenen die meer dan één abortus willen. In plaats daarvan moeten we ons meer richten op de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, die ertoe leidt dat vrouwen het zwaarst worden getroffen door zwangerschapspreventie en geweld in intieme relaties.

Geen enkele vrouw mag worden beschouwd als onverantwoordelijk, roekeloos of een mislukkeling omdat ze meer dan één abortus nodig heeft. En geen enkele vrouw mag haar ambities in het leven, haar lichamelijke of geestelijke gezondheid belemmerd zien door zwangerschappen die zij niet wil of niet kan voortzetten.