Dit artikel is medisch beoordeeld door Raj Dasgupta, M.D., een assistent-professor klinische geneeskunde aan de Keck School of Medicine van USC en een lid van de Prevention Medical Review Board, op 15 december 2020.

Vóór COVID-19 hoorden we zalig weinig over longontsteking – misschien wist je van een ouder familielid dat het opliep terwijl hij in het ziekenhuis lag, of iemand vertelde je nadat ze helemaal beter waren dat hun verkoudheid eigenlijk een geval van “lopende longontsteking” was geweest, wat betekent dat hun symptomen mild genoeg waren dat ze niet eens wisten dat ze het hadden en uit en over waren.

Wel, longontsteking heeft momenteel een moment, omdat het een gevaarlijke complicatie van het nieuwe coronavirus kan zijn. Ongeveer 20% van de COVID-patiënten ontwikkelt een COVID-19-pneumonie, hoewel dat aantal laag kan zijn, zegt longarts en intensive care-arts Raj Dasgupta, M.D., een universitair hoofddocent geneeskunde aan de Universiteit van Zuid-Californië.

Dat komt omdat als je slechts kleine symptomen hebt, je waarschijnlijk niet naar het ziekenhuis zult gaan voor beeldvorming en een formele diagnose, wat op dit moment een goede zaak is, gezien de COVID-gerelateerde risico’s en hoe belast zorgverleners op dit moment zijn. “Het heeft geen zin om met een mild geval op de ICU te liggen,” zegt Dr. Dasgupta, want als je zeker weet dat je een mild geval hebt, verandert dat waarschijnlijk niets aan het advies van je arts. “Hoe dan ook, je zou geadviseerd worden om thuis te blijven, het rustig aan te doen, op je buik te slapen en gehydrateerd te blijven.”

Een ernstiger geval van longontsteking is iets heel anders. In normale tijden, longontsteking is de meest voorkomende oorzaak van ziekenhuisopname (afgezien van bevalling) voor volwassenen in de VS. In feite, ongeveer 1 miljoen volwassenen worden opgenomen in het ziekenhuis voor de aandoening per jaar, volgens de American Thoracic Society.

Maar hoe kunt u het verschil zien tussen longontsteking en het virus dat de oorzaak kan zijn-zeg, de griep, COVID-19, of een echt vervelende verkoudheid? Hier volgt alles wat u moet weten om longontsteking op te sporen, te behandelen en helemaal te vermijden.

Wat is longontsteking precies?

“Longontsteking is een infectie in de gasuitwisselende eenheden van de long (de alveoli)”, zegt Michael Niederman, arts, klinisch directeur van longziekten en intensive care geneeskunde aan het Weill Cornell Medical College in New York. Vertaling: de luchtzakjes in je longen raken ontstoken of vullen zich zelfs met vocht of pus, wat je lichaam belemmert in het leveren van zuurstof aan je bloed.

“Ongeveer de helft van de tijd is het te wijten aan bacteriën,” zegt Dr. Edelman. “De andere helft van de tijd is het te wijten aan virussen.” De meest voorkomende vorm van longontsteking wordt veroorzaakt door de bacterie streptococcus pneumoniae, in dezelfde familie van bacteriën die keelontsteking veroorzaakt. Influenza is ook een belangrijk virus dat longontsteking kan veroorzaken, en schimmels kunnen ook een boosdoener zijn. Het nieuwe coronavirus kan natuurlijk ook longontsteking veroorzaken, zij het met een langere incubatietijd dan bijvoorbeeld de griep, zegt Dr. Dasgupta.

“Longontsteking ontwikkelt zich als het organisme het afweersysteem van de patiënt overweldigt,” zegt Dr. Niederman. Dit betekent in feite dat een vreemd organisme je immuunsysteem overneemt, zelfs als je over het algemeen gezond bent. Dat komt omdat bepaalde organismen, zoals die geassocieerd met de griep, bijzonder vijandig kunnen zijn of je lichaam in grote aantallen kunnen binnendringen.

Hoe krijg je longontsteking?

Pneumonie kan op tonnen verschillende manieren worden opgelopen, van het inademen van dampen tot het wonen in een beschimmeld gebouw. In het algemeen kan longontsteking worden onderverdeeld in twee verschillende categorieën: in de gemeenschap opgelopen longontsteking en in het ziekenhuis opgelopen longontsteking, aldus Norman Edelman, M.D., senior wetenschappelijk adviseur van de American Lung Association.

In de gemeenschap opgelopen longontsteking kan overal en altijd worden opgelopen. Bacteriële en virale longontsteking zijn besmettelijk, dus je kunt het oplopen door iemands verdwaalde hoest of nies, door het delen van bekers of door je handen niet zo vaak te wassen als je zou moeten doen.

Dan is er nog de ziekenhuisverworven longontsteking, die je oploopt tijdens je verblijf in het ziekenhuis of in een instelling voor chronische zorg, zoals een verpleeghuis of revalidatiecentrum. “We maken dat onderscheid omdat de bugs die deze twee soorten longontsteking veroorzaken de neiging hebben anders te zijn en anders te worden behandeld,” zegt Dr. Edelman.

Wat ons terugbrengt naar de pandemie: ziekenhuisverworven longontsteking is een zorg voor mensen aan beademingsapparatuur die worden behandeld voor COVID-19, zegt Dr. Dasgupta. “Het is een enorme risicofactor, en daarom willen we patiënten zo snel mogelijk van de beademing afkrijgen,” voegt hij eraan toe. Wanneer je immuunsysteem is aangetast (door het coronavirus, de griep of een andere infectie) ben je vatbaarder voor een “gesuperponeerde” longontsteking, bijvoorbeeld door bacteriën die je in het ziekenhuis of in je eigen omgeving hebt opgelopen. COVID-19 kan ook leiden tot acuut respiratoir distress syndroom, of ARDS, een levensbedreigend longletsel waarbij vocht in de longen kan lekken. Omdat ademhalen moeilijk wordt en er geen zuurstof in het lichaam kan komen, wordt een patiënt vaak aan een beademingsapparaat gelegd. ARDS en longontsteking zijn nauw met elkaar verbonden bij ernstig zieke patiënten, zegt Dr. Dasgupta.

Wat zijn de symptomen van longontsteking?

GAROGetty Images

Pneumonie kan van de buitenkant veel lijken op een gewone verkoudheid. Tot de meest voorkomende symptomen behoren:

• hoesten
• kortademigheid
• pijn in de borst bij het ademen of hoesten
• Verhoogd slijm dat groen, grijs of geel van kleur is
• koorts
• Nausea, braken of diarree
• vermoeidheid

Maar de gewone verkoudheid heeft meestal ook andere symptomen dan longontsteking, zoals keelpijn of een loopneus,” zegt Jonathan Puchalski, M.D., directeur van interventionele pulmonologie aan Yale Medicine. Deze symptomen – samen met de hoest of koorts die je misschien ervaart – zullen meestal vrij snel verdwijnen.

Bij longontsteking daarentegen, zullen ze ofwel consistent blijven of ernstiger worden. “We worden allemaal wel eens verkouden en hoesten,” zegt dr. Edelman. “Als het een gewone verkoudheid lijkt en er een hoest bij hoort en je bent verder niet ziek, denk ik dat je een week kunt wachten voordat je naar de dokter gaat. Als het erger wordt, ga dan onmiddellijk naar de dokter.”

“Verergeren” kan symptomen inhouden als hoge koorts, zware hoofdpijn en hevige pijn op de borst, zegt Dr. Edelman, wat kan wijzen op een ernstigere bacteriële longontsteking. Als dat het geval is, moet u zo snel mogelijk naar de dokter gaan. Hetzelfde geldt als u denkt dat u COVID-19 heeft, en uw symptomen worden merkbaar erger. “Als je pijn op de borst hebt en je kunt niet ademen en je weet dat er iets echt niet goed is, is de beste plaats om te zijn in een bewaakte ziekenhuisomgeving, “zegt Dr. Dasgupta.

Hoe wordt longontsteking behandeld?

Het type longontsteking dat u heeft, bepaalt wat voor behandeling u krijgt.

💊 Als u een virale infectie hebt…

“Als het viraal is, gaat het meestal vanzelf over”, zegt dr. Edelman. Helaas kan het een maand duren voordat uw lichaam echt van de virale infectie af is, dus in de tussentijd zullen artsen vaak proberen de symptomen die u ervaart, zoals koorts, onder controle te krijgen in plaats van het virus zelf, zegt Dr. Puchalski.

Als u het onbehandeld laat, kan het zijn dat u wat ongemak ondervindt doordat de symptomen niet onder controle zijn, maar de infectie zelf zal toch meer dan waarschijnlijk vanzelf overgaan. In het geval van iemand in het ziekenhuis met COVID-19, zegt Dr. Dasgupta, kunnen de symptomen agressiever worden behandeld, zodat u zich goed genoeg voelt om naar huis te gaan, waardoor u mogelijk uw risico op het oplopen van een longontsteking kunt verlagen.

💊 Als u een bacteriële infectie hebt…

Bij bacteriële longontsteking wordt behandeling op recept superbelangrijk. Voor in de gemeenschap opgelopen longontsteking zal uw arts u meestal een antibioticum voorschrijven, en de infectie zou binnen een week tot 10 dagen verdwenen moeten zijn, zegt dr. Edelman.

Als het in het ziekenhuis is opgelopen, kan het zijn dat er wat intensievere medicatie nodig is. “Als je een in het ziekenhuis opgelopen longontsteking hebt, is dat meestal een virus dat resistent is tegen het gewone medicijn dat je arts gebruikt voor een in de gemeenschap opgelopen longontsteking”, zegt dr. Edelman. “Je krijgt meestal verschillende antibiotica om te proberen alle mogelijke resistente organismen te dekken die longontsteking zouden kunnen veroorzaken.”

Als je bacteriële longontsteking onbehandeld laat, kun je jezelf echter ernstig in gevaar brengen. “Als het bacterieel is, maak je je zorgen dat het zich verspreidt naar andere delen van de long of andere delen van het lichaam,” zegt Dr. Edelman. “Het kan naar je hart gaan, het kan naar je hersenen gaan, het kan naar allerlei plaatsen gaan.”

Het ergste scenario? De infectie kan zich uit de longen verspreiden en sepsis veroorzaken, een heftige reactie van het immuunsysteem die fataal kan zijn. In feite, longontsteking is de belangrijkste doodsoorzaak van infectieziekten, zegt Dr Niederman. Het kan ook ARDS veroorzaken.

Hoe longontsteking te voorkomen

De bottom line? Neem contact op met uw arts zodra u symptomen van longontsteking begint te ervaren, vooral als die symptomen beginnen te verergeren.

Even beter dan behandeling is preventie, die komt in de vorm van immunisatie, zegt Dr. Niederman. Zorg ervoor dat u elk jaar uw griepprik krijgt, en als u iemand bent die lijdt aan een chronische ziekte of ouder bent dan 65, vraag uw arts dan naar het pneumokokkenvaccin, dat uw lichaam beschermt tegen de streptokokkenbacterie. En als er een coronavirusvaccin voor u beschikbaar is, laat u dan vaccineren.

En hetzelfde advies dat we allemaal hebben gevolgd om de verspreiding van COVID te voorkomen, werkt voor alle soorten longontsteking: Het dragen van een masker, regelmatig je handen wassen (gebruik zeep en schrob minstens 20 seconden, en gebruik handdesinfectans als je dat niet kunt!), desinfecteren van uw telefoon en tellers, tijd vinden om te ontspannen van de stress van de dag, voldoende slaap, en het eten van een gezond dieet vol met immuniteitsondersteunende voedingsmiddelen werken allemaal in de richting van het houden van kwaadaardige bugs uit je systeem.

Ga hier naar Prevention Premium (onze beste prijs, all-access plan), abonneer u op het tijdschrift, of krijg alleen digitale toegang.

VOLG PREVENTION OP INSTAGRAM